Το Ντέιρ ελ-Μεντίνα (αγγλικά: Deir el-Medina, Αιγυπτιακά Αραβικά: دير المدينة‎) είναι ένα χωριό της αρχαίας Αιγύπτου όπου ζούσαν οι εργάτες οι οποίοι δούλευαν στην κατασκευή των τάφων της Κοιλάδας των Βασιλέων στη διάρκεια του Νέου Βασιλείου της Αιγύπτου (περ. 1550–1080 π.Χ.), από τη 18^η έως την 20^η δυναστεία. Στην αρχαιότητα η θέση ονομαζόταν «Ο Τόπος της Αλήθειας» και οι εργάτες που κατοικούσαν εκεί αποκαλούνταν «Υπηρέτες στον Τόπο της Αλήθειας». Στην αιγυπτιακή-αραβική γλώσσα η ονομασία Ντέιρ ελ-Μεντίνα («μοναστήρι της πόλης») προέρχεται από την εποχή του Εκχριστιανισμού, όταν ο ναός της θεάς Άθωρ μετατράπηκε σε εκκλησία.

Το 1922, όταν τα βλέμματα ήταν στραμμένα στον Τάφο του Τουταγχαμών που ανακάλυψε ο Χάουαρντ Κάρτερ, μία ομάδα υπό την καθοδήγηση του Bernard Bruyère, ξεκίνησε να ανασκάπτει τη θέση Ντέιρ ελ-Μεντίνα. Το αποτέλεσμα ήταν να έλθει στο φως μία θέση που σήμερα αποτελεί μία από τις πλέον λεπτομερώς τεκμηριωμένες καταγραφές κοινοτικής ζωής του αρχαίου κόσμου, με διάρκεια ζωής σχεδόν τετρακόσια χρόνια. Στον οικισμό αυτό η κοινωνική οργάνωση και οι σχέσεις, η εργασία και oι συνθήκες ζωής της κοινότητας μπορούν να μελετηθούν με τέτοια λεπτομέρεια που δεν υπάρχει αντίστοιχη συγκρίσιμη περίπτωση αρχαιολογικής θέσης.

Το Ντέιρ ελ-Μεντίνα βρίσκεται στη δυτική όχθη του Νείλου, απέναντι από το σημερινό Λούξορ. Το χωριό απλώνεται αμφιθεατρικά στο φυσικό τοπίο και συνδέεται με την Κοιλάδα των Βασιλέων στα βόρεια, τους νεκρικούς ναούς στα ανατολικά και νοτιοανατολικά και την Κοιλάδα των Βασιλισσών στα δυτικά, μέσω ενός δρόμου που μπορεί κανείς εύκολα να περπατήσει. Είναι πιθανό ο οικισμός αυτός να κτίστηκε απομονωμένος από τον υπόλοιπο πληθυσμό ώστε να διαφυλαχθεί η μυστικότητα που απαιτεί η ευαίσθητη φύση της εργασίας στους χώρους ταφής.