Qyteti i Varanasit u ndërtua në kohët e lashta nw vendin ku bashkohen me Gangun lumenjtë Varana dhe Asi, qw i kanw dhwnw dhe emrin. Varanasi, ishte një vend i rëndësishëm pelegrinazhi ku jetonte një tribu e quajtur Kasha, duke i dhwnw Varanasit edhe emrin Kashi. Pranë Varanasit Gangu rrjedh në formën e një harku, formë që konsiderohej tepër e mbarë nga kozmoligjia vedike, duke i dhënë kështu një rëndësi të veçantë.[1] Kashi ose Varanasi përmendet në shumë epose të lashta duke përfshirë Mahabharatën, Ramayanën dhe purana të rëndësishme. Këtë zonë e zhvilloi mbreti mitik Divodas.[2] Arkeologët mendojnë se qyteti ka ekzistuar që përpara kohës së Budës. Tempulli Kashi Vishvanatha ka qenë adhuruar si banesa shpirtërore e Shivës. Në historinë fetare indiane, Vishvanatha ose Vishveshvara Jyothirlinga ka një domethënie të jashtëzakonshme.[3] Gjithësesi, vendi i parë origjinal i Tempullit Vishveshvara ose Vishvanatha është një çështje historike për tu shqyrtuar. Tempulli Vishvanatha përmendet pothuajse në të gjithë tekstet puranike, duke përfshirë edhe seksionin Kashi Khanda të Skanda Puranas.[4] Një grup studiuesish mendojnë se meqë tempulli ka pësuar shkatërrime dhe rindërtime të ndryshme, është e papërshtatshme të flitet nëse tempulli është po aq i vjetër sa krijimi i qytetit të Kashit. Sipas miteve tempulli i Shivës u shkatërrua dhe rindërtua disa herë që prej zanafillës së tij, por përkrahë referencave mitologjike, Tempulli Kashi Vishvanatha u shkatërrua realisht disa herë nga pushtuesit dhe sunduesit myslimanë. Historia e tempujve të mëparshëm që bujtnin lingën e Vishvanathës është bërthama e historisë së Varanasit përgjatë një mijë viteve të fundit: një tregim i përsëritur shkatërrimi, përdhosjeje dhe rindërtimi. Qyteti i Varanasit ka qenë shkatërruar disa herë nga pushtuesit afganë, turq, mogulë etj.[5] Vetë tempulli ka qenë shkatërruar dhe rindërtuar mjaft herë përgjatë 800 vjetëve kaluar. [6] Ky tempull ka qenë ndërtuar dhe rrafshuar mjaft herë në historinë e tij. Vetëm midis viteve 1194 dhe 1670 tempulli u shkatërrua të paktën tre herë. Tashmë mbi rrënojat e vjetra të Tempullit Vishvanatha qëndrojnë dy xhami të ndryshme, njëra e ndërtuar në shekullin e XIII nga Razia Sultana dhe tjetra e ndërtuar në shekullin e XVII nga Aurangzebi. Disa studiues e çojnë datën e ndërtimit rreth vitit 490 të e.s.,[7] por të dhënat historike tregojnë se Tempulli i parë Kashi Vishvanatha duhet të jetë ndërtuar në vitet 500-508 të e.s., nën mbretërimin e Vainya Guptas së Dinastisë Gupta, një adhurues i Shivës, kohë që përkon me fuqizimin e Varanasit si qendër pelegrinazhi.[8] Megjithatë, të dhënat tregojnë se tempulli i shkatërruar për herë të parë nga Qutb-ud-din Aibak-u qe ndërtua në shek. e XI me gjasa nga Chandradeva i Dinastisë Gahadavala,[9] gjatë sundimit të të cilës Varanasi ishte në lulëzim. Varanasi, që ishte një vend i shenjtë pelegrinazhi për hindu, ishte shënjestër sulmesh nga ushtritë dhe sunduesit myslimanë.[1] Ushtria e Mohamed Ghorit, e komanduar nga Qutb-ud-din Aibak-u i shkatërroi tempujt e Varanasit në vitin 1194, kur mundi në betejë mbretin Jayachandra Gahadavala.[4][3] Më pas në vitin 1197, Varanasi ra përfundimisht në dorë të myslimanëve kur Qutb-ud-din Aibaku mundi mbretin e fundit Gahadavala, Harishchandran. Në vendin e rrënuar të tempullit Vishvanatha, Razia Sultana (1236-1240) ndërtoi Xhaminë Razia. Disa besojnë se tempulli u rindërtua përsëri 20 vjet më vonë, por nuk ekzistojnë të dhëna që ta mbështetësin një rindërtim kaq të hershëm. Nga shekulli i XIII, gjatë sundimit të Shamsuddin Iltumish-it (1211-1266), sulltani i Delhit, tempulli u rindërtua nga një tregtar guxharatas në vendin e sotëm të Avimukteshvarës. Besohet se ky tempull u shkatërrua po në shek. e XIII nga Bakhtiyar Khilji, për tu rindërtuar përsëri më vonë.[10] Megjithatë, ky tempulli besohet se u rishkatërrua në vitin 1351 nga Firuz Shah Tughlaq-u, sunduesi i Dinastisë Sharqi të Jaunpurit, që përktheu edhe shkrime të shenjta hindu në persisht dhe, megjithëse nuk ka të dhëna për rindërtimin e tij, thuhet se u shkatërrua përsëri në vitin 1448 nga Muhmud Shah Sharqi (1436-1458). Më vonë besohet se ai u rindërtua përsëri në pjesën perëndimore të këtij kompleksi, por, siç besohohet, u shkatërrua përsëri në vitin 1490, gjatë sundimit të Sikandar Lodit (1489-1517), që rishkatërroi shumicën e tempujve të rëndësishëm të Varanasit. Në këtë mënyrë Avimukteshvara e humbi popullariteti për tia lënë vendin Vishvanathës. Por për shkak të përkushtimit të besimtarëve hindu, vendi i pelegrinazhit së jyotirlingës vijoi të zhvillohej.[1] Gjatë sundimit të perandorit tolerant, mogul Akbar tempulli u rindërtua nga Raja Man Singh-u, por hindutë ortodoks e bojkotuan atë pasi ai kishte lejuar që mogulët të martoheshin me familjarë të tij.[11] Në vijim, në vitin 1585, me patronazhin e tregtarit të pasur të Varanasit, Raghunath Pandit (të njohur si Todara Mala, ministri i financave i oborrit të Akbarit), me mbështetjen e Akbarit, e rindërtoi tempullin në vendin e tij origjinal.[12] Ai përshtati në mënyrë të përpiktë planin bazë arkitekturor dhe strukturor të Tempullit Vishveshvara të rindërtuar në fundin e shekullit të XIII. Libri Tristhalisetu i Narayanabhattas (rreth vitit 1585) e përshkruan gjerësisht madhështinë e këtij tempulli. Në këtë tekst tregohet se gjatë pjesës më të madhe të jetës së tij, në Varanasi nuk kishte një tempull të rregullt të Vishvanathës.[13] Përveç kësaj, Akbari i dhuroi mjaft akre të fshatrave për tempullin, gjë që më vonë do të ndërpritej thelbësisht nën sundimin e Shah Jahanit (1628-1657). Megjithatë, në vitin 1669 Aurangzebi, perandori fanatik mogul do ta rishkatërronte përsëri dhe me mbetjet e tempullit origjinal, ndërtoi Xhaminë Gyanvapi,[14][15] me minare 71 m. të larta.[16] Kwto mbetje mund të shihen në punimin e stërholluar dhe rafinuar artistik të murit perëndimor, te themelet, kolonat dhe sidomos në pjesën e mbrapme të xhamisë,[17] që besohet se u lanë qëllimisht ashtu nga vetë perandori si paralajmërim dhe fyerje për ndjenjat hindu.[18] Vlen të përmendet se, veçanërisht nën mbrojtjen e sunduesve britanikë dhe marathas, Varanasi u pati një zhvillim domethënës. Në vitin 1742, sunduesi marathas Malhar Rao Holkar planifikonte ta shkatërronte xhaminë për të rindërtuar tempullin.[11][3] Megjithatë, plani i tij nuk u materializua, pjesërisht për shkak të ndërhyrjes së navabëve të Laknaut, që kontrollonin territorin.[19] Rreth vitit 1750, maharaxhai i Jaipurit porositi një shqyrtim të terrenit përreth sitit, me synimin e blerjes së tokës për të rindërtuar Tempullin.[20] Gjithësesi edhe plani i tij për rindërtimin e tempullit mbeti përpjekje.

 Kullat e Tempullit Kashi Vishvanatha me Xhaminë Gyanvapi në sfond ne vitin 1905

Megjithë këto përpjekje, tempullin do ta ndërtonte më vonë, midis viteve 1776-1785, Ahilyabai Holkari, mbretëresha marathase e Mbretërisë Malwa (Indores), në vendin e tanishëm, pranë xhamisë, pak më tej vendit origjinal.[21][22] Ahilyabai Holkari, që ishte një besimtare e përkushtuar e Shivës dhe thuhet se tempulli u ndërtua pasi vetë Shiva e urdhëroi në ëndërr të ndërtonte një tempull në një distancë të vogël nga origjinali, që ishte zënë nga Xhamia Gyanvapi, pasi ai ishte ndotur.[9] Ajo kishte ardhur nw pushtet pasi burri, Khanderao Holkar iu vra në betejë dhe më pas i vdiq edhe vjehrri, Malhar Rao Holkar. Ahilyabai ndërmorri një program të gjerë ndërtimesh. Gjatë viteve 1833-1840, ajo ndërtoi kufirin rrethues të Pusit Gyanvapi, ghatet dhe tempuj të tjerë në Varanasi.[11][3] Në këtë mënyrë, Tempulli i tanishëm Vishvanatha ndodhet në vendin e tij të katërt, i zhvendosur dhe rindërtuar disa herë pas shkatërrimeve.

Për këtë tempull dhanë kontribute bujare shumë familje fisnike dhe dinasti të ndryshme indiane.[9] Në vitin shek. e XVIII, mbreti i atëhershëm i Kashit, Mansaram dhe djali i tij Belvant Singh ndërtuan shumë tempuj të tjerë në Varanasi.[1] Me porosinë e guvernatorit të përgjithshëm të Indisë, Warren Hastings në vitin 1785, kolektori i atëherëshëm mysliman i Varanasit, Ibrahim Khan, përballë Tempullit Vishvanatha ndërtoi Naubat Khanan e tempullit (vend-qëndrimi i muzikantëve dhe instrumenteve muzikore të tempullit).[23] Në vitin 1828, mbretëresha Baija Bai, e veja e mbretit marathas Daulat Rao Scindhia së Gwaliorit, ndërtoi një kolonadë me çati të ulët me mbi 40 kolona në territorin e pusit Gyan Vapi.[24] Në vitin 1839, rreth 50 vjet pas ndërtimit, Punjab Kesari (sunduesi i Punxhabit) i fuqishëm sikist i Lahores, Ranjit Singh dhuroi rreth 820 kg ar të pastër për mbulimin e dy kullave shikhara të tempullit.[25][26][27] Ndërsa kulla e tretë e mbetur, u programua të mbulohej me ar nga Ministria Kulturës dhe Çështjeve Fetare të Uttar Pradeshit.[28][4] Në vitin 1841, Dinastia Bhosale e Nagpurit dhuroi argjend për tempullin. Statuja prej guri 2.13 m e lartë e Demit Nandi, që qëndron në lindje të kolonadës u dhurua nga mbreti i Nepalit, i cili dhuroi edhe një kambanë të stërmadhe.[1] Ky tempull u rikonstruktua nga Maharani Khaneti, gruaja e Sudarshan Shah-ut në v. 1857.[29]

Tempulli menaxhohej nga një grup trashëgimtar panditësh (ose mahantë, priftërinj). Pas vdekjes së mahant Devi Dutt-it, mes pasuesve të tij shpërtheu një grindje. Në vitin 1900, kunati i tij pandit Visheshwar Dayal Tewari hapi një çështje gjyqësore, pas të cilës u bë kryeprifti i tempullit.[30] Më 28 janar 1983 tempulli u ble nga Qeveria e Uttar Pradeshit dhe që atëherë menaxhimi i tij iu besua Trustit të Tempullit Vishvanatha (Sri Kashi Vishwanath Mandir Nyas Parishad), me president Dr. Vibhuti Narayan Singh (ish mbreti i Kashit ose Kashi Naresh) dhe një komitet ekzekutiv me komisionerin divizional si kryetar.[31] Tempulli ndodhej në një zonë tepër të ngjeshur dhe së fundmi, për ti dhënë më tepër hapsirë besimtarëve u shkatërrua një grup muresh.[32] Përveç tempullit të ndërtuar nga Aihilabai Holkari në shek. e XVIII, në vitin 1966 familja e shquar industrialiste Birla ndërtoi një tempull alternativ kushtuar Vishvanathës, të njohur si Tempulli i Ri Vishwanath, duke përdorur arkitekturën e tempullit të shkatërruar nga Aurangzebi. Tempulli i Ri Vishwanath gjendet afërsi të Banaras Hindu University, u projektua nga Madan Mohan Malviya, themeluesi i universitetit.[29] Në vitin 2012 tempulli u rikonstruktua i gjithi duke u veshur me ar, zona përreth tij u pastrua dhe u zgjerua dhe u zbukuruan faltoret më të vogla rreth tij. Qeveria e Uttar Pradeshit ka ndërmarr një program për të pastruar mjedisin e tempullit. Me projektin e shqyrtimit të mundësive të zgjerimit të rrugës dhe lirimit të hapsirës rreth tempullit u kontraktuar një arkitekt nga Varanasi. Qeveria e Uttar Pradeshit bëri shpronësimin e nëntë ndërtesave dhe komplekseve të identifikuara përgjatë itinerarit, për ti prishur që të bëhej zgjerimi i rrugës.[33] Gjithashtu përveç mbulimit me ar të kupolës së kullës kryesore, u mbulua gjithashtu me ar edhe pjesa e poshtme e kullës së Tempullit Vishvanatha si dhe kullat e tempujve Sri Bhuwaneshwar, Sri Tarakeshwar dhe Sri Dhandapani. Është llogaritur se për realizimin e projektit u nevojitën 19 kg ar dhe 4 000 kg bakër. Bordi i tempullit planifikon që më vonë të zbukuroi edhe tempujt e vegjël të Kala Bhairavës, Avimukteshwarës, Vishnut, Vinayakës, Sanishwarës, Virupakshës dhe Virupakshi Gaurit.[33]

^ a b c d e "11. Kashi SHRI VISHWESHWAR (Varanasi)". shaivam.org. Marrë më 11 janar 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ "Kashi Vishwanath Temple". tirthyatraindia.com. Arkivuar nga origjinali më 26 tetor 2016. Marrë më 11 janar 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ a b c d "Kashi Vishwanath Tempule Varanasi". indianscriptures.com. Marrë më 14 janar 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ a b c Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura templesofindia-vishwanath ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura indianmirror-vishwanath ^ "Kashi Vishwanath Temple". templedetails.com. 15 shtator 2016. Marrë më 11 janar 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ "Kashi Vishwanath Temple (Golden Temple)". indiaunveiled. Marrë më 11 janar 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ Rana P.B. Singh. Banaras: Making of India’s Heritage City. fq. 58–60. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ a b c Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura mahashivratri-vishwanath ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura indianscriptures-vishweshwar ^ a b c "Kashi Vishwanath Temple, Varanasi". Temple Purohit. Marrë më 11 janar 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ S. P. Udayakumar. Presenting the Past: Anxious History and Ancient Future in Hindutva India. fq. 99. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ Altekar, Anant Sadashiv (1937). History of Benares: from the the earliest times down to 1937. The Culture Publication House, Benares Hindu University. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ Catherine B. Asher. Architecture of Mughal India. fq. 278–9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ Akhil Bakshi (2004). Between heaven and hell: travels through Sri Lanka, Bangladesh, Bhutan, Nepal, and India: an account of the expedition hands across the borders. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura varanasitour-gyanvapimosque ^ Vanessa Betts; Victoria McCulloch (2013). Delhi to Kolkata Footprint Focus Guide. fq. 108–. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ Rana P.B. Singh (2009). "Kapitulli 6, Goddesses and Spatial Ordering in Kashi: Shaktiscape". Cosmic Order and Cultural Astronomy: Sacred Cities of India. fq. 198. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ Madhuri Desai (2007). Resurrecting Banaras: Urban Space, Architecture and Religious Boundaries. fq. 2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)[lidhje e vdekur] ^ Madhuri Desai (2007). Resurrecting Banaras: Urban Space, Architecture and Religious Boundaries. fq. 85. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)[lidhje e vdekur] ^ Rana P.B. Singh (2009). "Kapitulli 6, Goddesses and Spatial Ordering in Kashi: Shaktiscape". Cosmic Order and Cultural Astronomy: Sacred Cities of India. fq. 203. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ "Shri Kashi Vishvanatha Temple - A Brief history". Arkivuar nga origjinali më 10 shkurt 2007. Marrë më 23 janar 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura varanasi-tourism-vishwanath ^ Matthew Atmore Sherring (1868). The Sacred City of the Hindus: An Account of Benares in Ancient and Modern Times. fq. 55–6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ Madhuri Desai (2007). Resurrecting Banaras: Urban Space, Architecture and Religious Boundaries. fq. 200. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)[lidhje e vdekur] ^ Matthew Atmore Sherring (1868). The Sacred City of the Hindus: An Account of Benares in Ancient and Modern Times. fq. 51. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ "Varanasi, places of interest - The Temples". Banaras Hindu University website. Marrë më 7 janar 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura ghumakkar-temples ^ a b "Cultural holidays - Kashi Vishwanatha temple". Arkivuar nga origjinali më 8 prill 2017. Marrë më 23 janar 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ Trivikram Narain Singh And Ors. vs State Of U.P. And Ors. (Allahabad High Court 28 tetor 1986). Text ^ "Kashi Vishwanath Temple". devdeepawali.com. Arkivuar nga origjinali më 14 mars 2017. Marrë më 11 janar 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura Varanasi temples-Vishvanatha ^ a b "Famed Kashi Vishwanath temple complex set for a makeover". ndtv.com. 16 dhjetor 2012. Marrë më 11 janar 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)