Կրոյցենշտայն դղյակ (գերմ.՝ Burg Kreuzenstein), վաղ միջնադարյան դղյակ Ստորին Ավստրիայում, Վիեննայից 20 կմ հեռավորության վրա։ Գտնվում է ծովի մակարդակից 265 մ բարձրության վրա։ Կառուցվել է վաղ միջնադարում՝ XII դարում, վաղ միջնադարյան մի դղյակի փլատակների վրա։
Սկզբնական շրջանում պատկանել է Ֆորմբախների (ներկայումս՝ Վորնբախ, Բավարիա) կոմսությանը[1], որից հետո անցել է Վասերբուրգների կոմսությանը։ 1278 թվականին Ավստրիայի հերցոգ Օթակար II-ի օրոք դարձել է Հաբսբուրգների արքայատոհմի սեփականությունը։
1527 թվականի հուլիսին անաբապտիզմի հետևորդ և քարոզող Բալտասար Հուբմայերը Միկուլովում անկարգություններ հրահրելու համար ձերբակալվում ու աքսորվում է Կրոյցեյնշտայն դղյակ։ Այնտեղ վերջինիս հարցաքննության են ենթարկում, բայց նա հրաժարվում է ուրանալ իր դավանանքը, ինչի հետևանքով էլ այրվում է խարույկի վրա, Վիեննայում։
Մինչև Երեսնամյա պատերազմը դղյակը երբևէ չի գրավվել որևէ մեկի կողմից, սակայն պատերազմի ընթացքում այն անցնում է շվեդ մարշալ Լենարդ Թորթսենսոնին, որը 1645 թվականին դղյակից հեռանալու ժամանակ պայթեցնում է դրա երեք հատվածները։
Վերակառուցում1874 թվականին, կոմս Նեպոմուկ ֆոն Վիլցզեկը ցանկություն է հայտնում սկսել Կրոյցենշտայնի վերականգնողական աշխատանքները։ Նա ցանկանում է ընտանեկան կալվածք հիմնադրել՝ միջնադարյան մթնոլորտով և ձևավորմամբ[2]։
Վիլցզեկների ընտանիքը վերակառուցել է դղյակը Եվրոպայի տարբեր վայրերի միջնադարյան կառույցներից բերված հատվածներով՝ ապահովելով դղյակի արտաքին տեսքը[3]։ Այդ իսկ պատճառով դղյակը կարելի է համարել ինչպես նեո, այնպես էլ բուն միջնադարյան։ Վերակառուցման ընթացքում դղյակի մեջ ներառվում են նաև դրա նախկին փլատակները, մասնավորապես՝ արևմտյան աշտարակն ու մատուռը, սակայն վերակառուցումից հետո այն կորցնում է իր բնօրինակ՝ ռոմանական-գոթական ոճը։
Վերակառուցման աշխատանքները սկզբնական շրջանում կատարվել են ճարտարապետ Կառլ Հենգորֆի վերահսկողության ներքո, որի մահվանից հետո (1895 թվական) նրան փոխարինել է Ռիտտեր Հումբերտը։
Դղյակի տակ կառուցվում է ընտանեկան դամբարան, որտեղ թաղված է նաև Յոհան Վիլցզեկը։
Վերականգնողական աշխատանքները տևում են 30 տարի և Վիլհելմ II կայսերը մասնակցում է դղյակի վերաբացմանը, որը տեղի է ունենում 1906 թվականի հունիսի 6-ին։
Դղյակը որոշակի չափով տուժել է նաև Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին, երբ ավերվածութունների են ենթարկվում դղյակի որոշ հատվածներ, այդ թվում՝ հարուստ գրադարանը, որտեղ պահվում էին նաև թանկարժեք ձեռագրեր։
Այժմ դղյակը համարվում է զբոսաշրջիկների սիրելի վայրերից մեկը։
2013 թվականին Կրոյցենշտայն դղյակը դարձավ Լազարիուսների անվանական տունը[4][5]։
Դղյակի այժմյան սեփականատերն է Հանս-Քրիստիան Քաունթ Վիլզզեկը[4][6]։
↑ Map of Vornbach ↑ "Kreuzenstein", Austrian Castles (German) ↑ Nikolaus Schaffer (1985) "Zur Geschichte der Salzburger Geschütze im Jahr 1800", reprinted from Mitteilungen der Gesellschaft für Salzburger Landeskunde Vol. 125 p.525, Salzburg (German) ↑ 4,0 4,1 «Lazarus Union»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-10-06-ին։ Վերցված է 2016-12-11 ↑ Magazine of the Lazarus Union (January 2013) ↑ Counts of Wilczek
Ավելացնել նոր մեկնաբանություն