Tarih öncesi

Bugün Hırvatistan olarak bilinen bölgede tarihöncesi dönemde yerleşim bulunmaktaydı. Hırvatistan'ın kuzeyindeki Krapina bölgesinde ortaya çıkan Neanderthal fosilleri Eski Taş Çağı'na tarihlenmiştir.[1] Ülkenin bütün bölgelerinde Eski Taş Çağı ve Bakır Çağı'ndan kalıntılar bulunmuştur.[2] Ülkedeki antik yerleşimlerin büyük çoğunluğu ve en önemli üçü-Starčevo, Vučedol ve Baden kültürleri kuzeydeki nehir yataklarında bulunmaktadır.[3][4] Hırvatistan'da Demir Çağı İlliryalı Hallstatt ve Kelt La Tène kültürlerinden izler bırakmıştır.[5]

Antik dönem  1. yüzyılda inşa edilen Pula Arena, Roma İmparatorluğu'nun altıncı en büyük amfitiyatrosuydu.

Çok daha sonraları bölgeye bir yandan Liburniyanlar ve İlliryalılar gelirken diğer yandan ilk Yunan kolonileri Vis ve Hvar'da kuruldu.[6] MS 9 yılında bölge Roma İmparatorluğu'na bağlandı. İmparator Diocletianus MS 305 yılında inzivaya çekilince Split kentine büyük bir saray inşa ettirdi.[7]

Orta Çağ

5. yüzyıl boyunca son Batı Roma İmparatorlarından Julius Nepos, küçük imparatorluğu bu saraydan yönetmiştir.[8] Bu dönem Avarlar ve Hırvatların 7. yüzyılın ilk yarısında bölgeye gelmesi ve neredeyse bütün Roma kentlerini yıkmasıyla sona erer. Roma'dan hayatta kalanlar kıyıdaki daha uygun alanlara, adalara ve dağlara çekildi. Dubrovnik bu kişilerden Epidaurum tarafından kurulmuştur.[9]

 Kral Tomislav döneminde Hırvatistan Krallığı

Hırvatların etnogenetik kökeni bilinmemekle birlikte buna ilişkin birçok teori vardır. Bunlardan Slav ve İranlı teorileri en sık ortaya atılan teorilerdir. En çok kabul edilen görüş Kavimler Göçü'yle birlikte Beyaz Hırvatların, Beyaz Hırvatistan'dan göçtüklerini ileri süren Slav teorisidir. Buna karşın diğer teori ise Yunanca yazılan Tanais Tabletleri'ndeki Χορούαθ[ος], Χοροάθος ve Χορόαθος (Khoroúathos, Khoroáthos ve Khoróathos) sözcüklerine dayanarak ortaya atılan, bu sözcüklerin İranlı kökene sahip Hırvatlar olduğunu ileri süren görüştür.[10]

10. yüzyılda Bizans İmparatoru VII. Konstantinos tarafından yazdırılan De Administrando Imperio'ya göre Hırvatlar bugün Hırvatistan olarak bilinen bölgeye 7. yüzyılın başlarında Avarları yendikten sonra gelmişlerse de[11][12][13] bu tez Hırvatların bölgeye 6. yüzyıl ile 9. yüzyıl arasında geldiğini savunanlar tarafından çürütülmeye çalışılmaktadır.[14][15] Son arkeolojik veriler, Slavların/Hırvatların göçünün ve yerleşiminin 6. yüzyılın sonları ve 7. yüzyılın başlarında olduğunu ortaya koymuştur.[16][17][18] Sonraları doğrulanan ve Frank Krallığı'na bağlı vasal bir bölge olan Hırvatların ülkesi hakkında yazılmış ilk belgeler niteliğinde olan[19] Einhard'ın 818 yılında yazdığı kayıtlara göre, Ljudevit Posavski ve Borna tarafından yönetilen Pannonia ve Dalmaçya adı altında iki düklük kuruldu. Tarih boyunca bu nüfus ve bölge, Hırvatlar ve Hırvatistan ile sıkı bir şekilde ilişkili ve bağlantılıydı.[20]

II. Konstantinos, Hırvatların Hristiyanlaşma sürecinin 7. yüzyılda başladığını söylese de Hırvatların Hristiyanlaşması genellikle 9. yüzyıla tarihlenir.[21] Bu sürecin başlangıçta sadece elit ve ilgili kişileri kapsadığı varsayılmaktadır.[22] Bölgedeki Fransız üstünlüğü 20 yıl sonra Mislav'ın[23] veya halefi I. Trpimimir'in hükümdarlığı ile birlikte sona ermiştir.[24] Yerli Hırvat kraliyet hanedanı, 9. yüzyılın ortalarında Bizans ve Bulgar kuvvetlerini mağlup eden Dük I. Trpimir tarafından kuruldu.[25] Papa tarafından tanınan ilk Hırvat hükümdarı Branimir'dir ve Papa VIII. Ioannes 878 yılında ona Dux Croatorum (Hırvatların Dükü) lakabını takmıştır.[26]

 Oton Iveković tarafından resmedilen Kral Tomislav'ın taç giyme töreni

Tomislav, Hırvatistan'ın Papalık tarafından kral olarak tanınan ilk hükümdarıdır. Papa VIII. Ioannes tarafından 925 yılında kendisine gönderilen bir mektupla bu unvanı almıştır. Macar ve Bulgar istilalarına karşı başarı göstererek Hırvat krallarının etkisini daha da yaymıştır.[27] Orta Çağdaki Hırvat Krallığı, IV. Petar Krešimir (1058-1074) ve Dmitar Zvonimir'in (1075-1089)[28] hükümdarlıkları dönemlerinde altın çağını yaşamıştır. 1091 yılında II. Stjepan'ın ölümüyle birlikte Trpimirović hanedanı sona ermiş, Macar Kralı Ladislaus, Hırvatistan Krallığı üzerinde hak iddia etmiştir. Bu iddialar karşısında bir savaş meydana gelmiş ve 1102 yılında Macar Kralı Coloman döneminde Hırvatistan, Macaristan ile birleşme yoluna gitmiştir.[29]

Macaristan ile birlik (1102) ve Habsburg Krallığı (1527)

İlerleyen dört yüzyıl boyunca Sabor adında bir parlamento ve kral tarafından atanan Ban adında valiler tarafından yönetildi.[30] Bu dönemde Osmanlı fetihleri ve kıyıların kontrolü için Venedik Cumhuriyeti ile mücadelelere girişti. Venedik, bağımsızlığına kavuşan Dubrovnik şehir devleti dışında, 1428'de Dalmaçya'nın büyük bölümünün kontrolünü ele geçirdi. Osmanlı fetihlerine karşı 1493'te yapılan Krbava Muharebesi ile 1526'da yapılan Mohaç Muharebesi kesin Osmanlı zaferiyle sonuçlandı. Kral II. Lajos'un Mohaç'ta ölmesinden sonra Cetin Parlamentosu, 1527 yılında Habsburg Hanedanı'ndan I. Ferdinand'ı, Osmanlı fetihlerine karşı koruma sağlaması koşuluyla Hırvatistan'ın yeni hükümdarı olarak seçti.[30][31] Bu devir, Frankopan ve Šubić gibi soylu yerli ailelerden birçok kişinin Ban mevkiine yükselmesiyle sonuçlandı.[32]

 Hırvat Ban Nikola Šubić Zrinski, Zigetvar'ı Osmanlı İmparatorluğu'na karşı savunduğu için ulusal kahraman olarak onurlandırılmıştır

Kesin Osmanlı zaferlerinin ardından, Hırvatistan 1538'de sivil ve askerî bölgelere bölündü. Askerî bölgeler Hırvat Askerî Sınırı olarak tanındı ve doğrudan Habsburg kontrolü altındaydı. Hırvatistan'daki Osmanlı ilerlemeleri, sınırların istikrara kavuştuğu ilk kesin Osmanlı yenilgisi olan 1593 Sisak Muharebesi'ne kadar devam etti.[31] Osmanlı-Kutsal İttifak savaşları (1683-1698) sırasında Slavonya geri alındı, ancak Osmanlı fethinden önce Hırvatistan'ın bir parçası olan Batı Bosna, Hırvat kontrolünün dışında kaldı.[31] Bunun sonucunda iki ülkenin günümüzdeki sınırı kesinleşmiş oldu. Sınırın güney kısmı olan Dalmaçya sınırı ise Beşinci ve Yedinci Osmanlı-Venedik Savaşları sonucunda belirlendi.[33]

Osmanlı savaşları demografik değişimlere yol açtı. 16. yüzyılda, Batı ve Kuzey Bosna'dan, Lika'dan, Krbava'dan, Una ve Kupa nehirleri arasındaki bölgeden ve özellikle Batı Slavonya'dan Hırvatlar Avusturya'ya doğru göç ettiler. Günümüz Burgenland Hırvatları, bu göçmenlerin doğrudan torunlarıdır.[34][35]

Hırvat Parlamentosu, Kral III. Karl'ın Pragmatik Yaptırımını destekledi ve 1712'de kendi Pragmatik Yaptırımını imzaladı.[36] Daha sonra imparator, Hırvatistan Krallığı'nın tüm ayrıcalıklarına ve siyasi haklarına saygı gösterme sözü verdi ve Kraliçe Maria Theresa, zorunlu eğitimin getirilmesi gibi önemli katkılarda bulundu.

1797 ile 1809 arasında Birinci Fransız İmparatorluğu, Doğu Adriyatik kıyı şeridini ve hinterlandını giderek daha fazla işgal ederek Venedik ve Ragusa cumhuriyetlerini sona erdirerek İlirya İllerini kurdu.[31] Buna karşılık Kraliyet Donanması Adriyatik Denizi'ni ablukaya aldı ve bu durum 1811'de Lissa Savaşı'na yol açtı.[37] İlirya İlleri 1813'te Avusturyalılar tarafından ele geçirildi ve 1815'teki Viyana Kongresi'nin ardından Avusturya İmparatorluğu'na dahil oldular. Bu, Dalmaçya Krallığı'nın oluşumuna ve Hırvat Kıyısalı'nın tek bir taç altında Hırvatistan Krallığı'na yeniden kurulmasına yol açtı.[38] 1830ve 1840'lu yıllar, Güney Slavlarının imparatorluk içindeki birliğini savunan siyasi ve kültürel bir hareket olan Hırvat Ulusal Uyanışına ilham veren romantik milliyetçiliğine sahne oldu. Öncelikli odak noktası, Hırvat edebiyatını ve kültürünü tanıtırken Macarca etkisine karşı standart bir dil oluşturmaktı.[39] 1848 Macar Devrimi sırasında Hırvatistan, Avusturya'nın yanında yer aldı. Ban Josip Jelačić, 1849'da Macarların yenilmesine yardım etti ve bir Almanlaştırma politikası başlattı.[40]

1860'larda, yürütülen bu politikanın başarısızlıkları teker teker ortaya çıkıyordu. Bu başarısızlıklar ise 1867 Avusturya-Macaristan Antlaşması'na yol açtı. Bunu Avusturya İmparatorluğu ile Macaristan Krallığı arasında bir birliğin oluşturulması izledi. Antlaşma, Hırvatistan'ın statüsünü, Hırvatistan ve Slavonya krallıklarının birleştiği 1868 Hırvat-Macar Yerleşimi tarafından çözülen Macaristan'a bıraktı.[41] Dalmaçya Krallığı fiilen Avusturya kontrolü altında kalırken, Rijeka 1779'da tanıtılan corpus separatum statüsünü korudu.[29]

1878 Berlin Antlaşması'nın ardından Avusturya-Macaristan'ın Bosna-Hersek'i işgal etmesinden sonra Askerî Sınır kaldırıldı. Sınırın Hırvat ve Slavonya sektörleri, Hırvat-Macar Yerleşimi hükümleri uyarınca[42][43] 1881'de Hırvatistan'a geri verildi.[31] Avusturya-Macaristan'da federal bir birim olarak Hırvatistan ile federalleşmeyi gerektiren reform çabaları, I. Dünya Savaşı sebebiyle sekteye uğradı.[44]

 Ban Josip Jelačić ilk modern Hırvat Parlamentosunun (Sabor) açılışında, 5 Haziran 1848. Arka planda üç renkli bayrak görülmektedir Hırvatistan-Slavonya Krallığı, 1868'de Hırvat-Macar Yerleşimini takiben Avusturya-Macaristan içinde oluşturulan özerk bir krallıktı.Birinci Yugoslavya (1918-1941)  Yugoslavya'nın federal örgütlenmesini savunan Hırvat Köylü Partisi lideri Stjepan Radić, Dubrovnik'teki mecliste, 1928

29 Ekim 1918'de Hırvatistan Parlamentosu (Sabor), bağımsızlığını ilan etti ve ardından 4 Aralık 1918'de Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti'ne katılmaya karar verdi.[30] Devlet 4 Aralık 1918'de Sırbistan Krallığı ile birleşerek Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı'nı oluşturdu.[45] Hırvat Parlamentosu, Sırbistan ve Karadağ ile olan birliği hiçbir zaman onaylamadı.[30] Ülkeyi üniter bir devlet olarak tanımlayan 1921 anayasası ve Hırvat Parlamentosunun ve tarihi idari bölümlerin kaldırılması, Hırvat özerkliğini fiilen sona erdirdi.

Yeni anayasaya, en çok desteği gören ve ulusal bir siyasi parti olan Stjepan Radić liderliğindeki Hırvat Köylü Partisi (HSS) karşı çıktı.[46]

Radić'in 1928'de Ulusal Meclis'te öldürülmesiyle siyasi durum daha da kötüleşti ve bu durum Kral I. Aleksandar'ın Ocak 1929'da bir diktatörlük kurmasına yol açtı.[47] Diktatörlük, kralın daha üniter bir anayasa dayatmasından sonra 1931'de resmen sona erdi.[48] HSS, Ağustos 1939'daki Cvetković-Maček Anlaşması ve Özerk Hırvatistan Banovinası ile sonuçlanan federalleşme hareketlerini savunmaya devam etti. Yugoslav hükûmeti savunma, iç güvenlik, dış ilişkiler, ticaret ve ulaşımın kontrolünü elinde tutarken, diğer konular Hırvat Sabor'a ve kraliyet tarafından atanan bir Ban'a bırakıldı.[49]

II. Dünya Savaşı  Nazi Almanyası'nın ve onun kukla devleti Bağımsız Hırvatistan Devleti'nin faşist liderleri Adolf Hitler ve Ante Pavelić, Berchtesgaden dışındaki Berghof'ta görüşürken, Almanya, 1941

Nisan 1941'de Yugoslavya, Nazi Almanyası ve Faşist İtalya tarafından işgal edildi. İşgalin ardından, Bağımsız Hırvatistan Devleti (NDH) adlı Alman-İtalyan kukla devleti kuruldu. Hırvatistan, Bosna-Hersek topraklarının büyük bir bölümü ve Sirem bölgesi bu devlete dahil edildi. Dalmaçya'nın bazı kısımları İtalya tarafından ilhak edildi. Macaristan ise Kuzey Hırvatistan'ın Baranja ve Međimurje bölgelerini ilhak etti.[50] NDH, Ante Pavelić ve savaş öncesi Hırvatistan'da uç bir hareket olan aşırı milliyetçi Ustaşa tarafından yönetiliyordu.[51] Rejim, Alman ve İtalyanların askerî ve siyasi desteğiyle[52] ırkçı yasalar çıkardı ve Sırplara, Yahudilere ve Romanlara karşı bir soykırım girişimi başlattı.[53] Birçoğu toplama kamplarında hapsedildi. Bu kampların en büyüğü Jasenovac toplama kampıydı.[54] Anti-faşist Hırvatlar da rejim tarafından hedef alınmaktaydı.[55] İtalyan işgali altındaki bölgelerde, çoğu Slovenler ve Hırvatlar için olmak üzere çeşitli toplama kampları kuruldu. Rab, Gonars ve Molat kurulan bu kamplar arasındaydı.[54] Aynı zamanda Yugoslav kralcı ve Sırp milliyetçisi Çetnikler, İtalya'nın da yardımıyla[56] Hırvatlar ve Müslümanlara karşı soykırım girişimi yürüttüler.[53][57] Nazi Alman kuvvetleri, 1944'te Kamešnica ve Lipa köylerinde olduğu gibi, Partizan eylemlerine misilleme olarak sivillere karşı savaş suçları işledi.[58][59]

 Kardinal Aloysius Stepinac, komünistler tarafından tutuklanıp mahkum edilmeden kısa bir süre önce 1 Mayıs kutlamalarında Hırvat komünist lider Vladimir Bakarić ile birlikteyken. Stepinac, daha sonra Yugoslavya'da komünist rejime karşı direnişin sembolü haline gelmiştir.

Bir direniş hareketi ortaya çıktı. 22 Haziran 1941'de Sisak yakınlarında Sisak Halkın Kurtuluş Partizan Birliği kuruldu.[60] Bu, Alman işgali altındaki Avrupa'da bir direniş hareketi tarafından oluşturulan ilk askerî birlikti.[61] Bu hareket Josip Broz Tito liderliğindeki komünist, çok etnikli bir anti-faşist direniş grubu olan Yugoslav Partizan hareketinin başlangıcını ateşledi.[62] Etnik açıdan Hırvatlar, Partizan hareketine Sırplardan sonra en çok katkıda bulunan ikinci gruptu.[63] Hırvatlar, Yugoslavya'daki nüfuslarına orantılı olarak katkıda bulundular.[64] Mayıs 1944'te (Tito'ya göre), Hırvatlar, ülke nüfusun %22'sini oluşturmalarına rağmen Partizan'ın etnik bileşiminin %30'unu oluşturuyordu.[63] Hareket hızla büyüdü ve Aralık 1943'teki Tahran Konferansı'nda Partizanlar, Müttefik Devletler tarafından resmî olarak tanındı.[65]

Müttefiklerin lojistik, teçhizat, askerî eğitim ve hava gücü desteği ve 1944 Belgrad Taarruzu'na katılan Sovyet birliklerinin yardımıyla Partizanlar, Mayıs 1945'te Yugoslavya'nın ve İtalya ile Avusturya sınırındaki bölgelerinin kontrolünü ele geçirdiler. NDH silahlı kuvvetlerinin üyeleri ve diğer Mihver birlikleri ile siviller de Avusturya'ya doğru geri çekiliyordu. Teslim olmalarının ardından, Nazi iş birlikçilerinin Yugoslav ölüm yürüyüşünde birçok kişi öldürüldü.[66] Sonraki yıllarda, etnik Almanlar Yugoslavya'da zulüm gördü ve birçoğu tutuklandı.[67]

Partizan hareketine olan siyasi özlem, 1943'te Hırvat devletinin taşıyıcısı olarak gelişen, daha sonra 1945'te Parlamento'ya ve Yugoslav düzeyindeki muadili AVNOJ'a dönüşen Hırvatistan Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi'ne yansıdı.[68][69]

Demograf Vladimir Žerjavić ve istatistikçi Bogoljub Kočović'in savaş zamanı ve savaş sonrası kayıplar üzerine yaptığı araştırmalara göre, bölgede (savaştan sonra İtalya'dan alınan bölgeler hariç) toplam 295.000 kişi öldü. Bu sayı toplam nüfusun %7,3'üne tekabül ediyor.[70] Ölen kişiler arasında toplam 125.000-137.000 Sırp, 118.000-124.000 Hırvat, 16.000-17.000 Yahudi ve 15.000 Roman bulunuyor.[71][72] Ayrıca savaştan sonra Hırvatistan'a katılan bölgelerden 16.000'i İtalyan ve 15.000'i Hırvat olmak üzere toplam 32.000 kişi öldü.[73] Savaş boyunca ve hemen sonrasında Yugoslavya'nın tamamından (Hırvatistan dahil) ve yurt dışından yaklaşık 200.000 Hırvat öldürüldü, bu da toplam nüfusun yaklaşık %5,4'üne tekabül ediyordu.[74][75]

 Zagreb halkı 12 Mayıs 1945'te kurtuluşu kutlarkenİkinci Yugoslavya (1945-1991)  Josip Broz Tito, ABD Başkanı Richard Nixon ile birlikte Beyaz Saray'da (1971). Tito, 1944'ten 1980'e kadar Yugoslavya SFC'yi yönetmiştir.

II. Dünya Savaşı'ndan sonra Hırvatistan, Komünistler tarafından yönetilen, federasyon içinde bir dereceye kadar özerkliğe sahip olan, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin tek partili sosyalist federal birimi haline geldi. 1967'de Hırvat yazarlar ve dilbilimciler, dilleri için eşit muamele talep eden Hırvat Edebi Dilinin Adı ve Statüsüne İlişkin Bildiri'yi yayınladılar.[76]

Bildiri, Yugoslav yönetimi tarafından bastırılan 1971 Hırvat Baharı ile sonuçlanan,[77] daha fazla sivil haklar ve Yugoslav ekonomisinin yeniden dağıtılmasını amaçlayan ulusal bir harekete katkıda bulundu. Yine de 1974 Yugoslav Anayasası, temel olarak Hırvat Baharı'nın bir hedefini yerine getirerek ve federatif bileşenlerin bağımsızlığı için yasal bir temel sağlayarak, federal birimlere daha fazla özerklik verdi.[78]

Tito'nun 1980'deki ölümünün ardından Yugoslavya'daki siyasi durum kötüleşti. 1986 SANU Muhtırası ve Voyvodina, Kosova ve Karadağ'daki 1989 darbeleri ulusal düzeydeki gerilimi körükledi.[79][80] Ocak 1990'da Komünist Parti, Hırvat grupların daha az sıkı bir federasyon sistemi talep etmesiyle ulusal sınırlar içinde parçalandı.[81] Aynı yıl, Hırvatistan'da ilk çok partili seçimler yapılırken, Franjo Tuđman'ın kazanması milliyetçi gerilimi tırmandırdı.[82] Hırvatistan'daki Sırpların bir kısmı Sabor'dan ayrıldı ve Hırvatistan'dan bağımsızlık kazanma niyetiyle tanınmayan Krayina Sırp Cumhuriyeti'nin özerkliğini ilan etti.[83][84]

Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı

Gerilim yükselirken Hırvatistan 25 Haziran 1991'de bağımsızlığını ilan etti. Bağımsızlığın tam olarak sağlanması ancak 8 Ekim 1991'de Brioni Antlaşması ile gerçekleşti.[85][86] Aynı zaman dilimi çerisinde Sırp kontrolündeki Yugoslav Halk Ordusu (JNA) ve çeşitli Sırp paramiliter grupları Hırvatistan'a saldırı düzenlediğinde siyasi gerilim apaçık bir savaşa dönüştü.[87] 1991 yılında geniş bir alanda yaşanan yüksek yoğunluktaki çatışmalar Hırvatistan'ın kontrolünü topraklarının yaklaşık üçte ikisine indirdi.[88][89] Sırp paramiliter gruplar, isyan bölgelerinde binlerce Hırvat sivili öldürerek,[90] terör eylemleri gerçekleştirerek ve Hırvatları evlerinden sürerek veya yerinden ederek yaklaşık 400.000 Hırvat ve diğer Sırp olmayanları yerinden etme girişimine başladı.[91] Hırvatların çoğunlukta olduğu kasabalarda yaşayan Sırplar da, özellikle cephe hatlarına yakın olanlar, çeşitli ayrımcılığa maruz kaldılar.[92] Doğu ve Batı Slavonya'daki ve Krajina'nın bazı bölgelerindeki Hırvatistan Sırpları, sınırlı bir ölçekte ve daha az sayıda olsa da, kaçmaya zorlandı veya Hırvat güçleri tarafından sınır dışı edildi.[93] Hırvatistan hükûmeti alenen bu uygulamaları kınadı ve bunların hükûmetin resmî politikasının bir parçası olmadığını belirterek onları durdurmaya çalıştı.[94]

15 Ocak 1992'de Hırvatistan, Avrupa Ekonomik Topluluğu ve ardından Birleşmiş Milletler tarafından diplomatik olarak tanındı.[95][96] Savaş, Ağustos 1995'te Hırvatistan'ın kesin zaferiyle fiilen sona erdi.[97] Zafer her yıl 5 Ağustos'ta Hırvatistan Zafer ve Anavatan Koruyucularına Şükran Günü olarak anılıyor.[98] Hırvat zaferinin ardından, tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Krayina Sırp Cumhuriyeti'nden yaklaşık 200.000 Sırp bölgeden kaçtı[99] ve askerî operasyonun ardından çoğu yaşlı olmak üzere yüzlerce Sırp sivil öldürüldü.[100] Sırpların terk ettiği topraklara daha sonra Bosna-Hersek'ten gelen Hırvat mülteciler yerleştirildi.[101] Kalan işgal edilmiş bölgeler, Kasım 1995 Erdut Anlaşması'nın ardından Hırvatistan'a iade edildi.[102] Çoğu kaynak, savaşta yaklaşık 20.000 kişinin öldüğünü belirtiyor.[103][104][105]

Dosya:Vukovar Memorial Cemetery - Eternal Flame, 20150429160745.jpgVukovar'daki Anavatan Savaşı Kurbanları Ulusal Anıt Mezarlığı'ndaki Ebedi Alev ve 938 mermer haç, Hırvat Bağımsızlık Savaşı'nın sembolik ve önemli olaylarından biri olarak Vukovar Katliamı kurbanlarını anmaktadırBağımsız Hırvatistan (1991-günümüz)

Savaşın sona ermesinden sonra Hırvatistan, savaş sonrası yeniden yapılanma, mültecilerin dönüşü, demokrasinin kurulması, insan haklarının korunması ve genel sosyal ve ekonomik kalkınmanın zorluklarıyla karşı karşıya kaldı. Bağımsız Hırvatistan'ın ana yasaları, bağımsızlık ilanından altı ay önce, 22 Aralık 1990'da kabul edilen Anayasa aracılığıyla oluşturulmuştur.

2000'li yıllar sonrası dönem Hırvatistan için demokratikleşme, ekonomik büyüme, yapısal ve sosyal reformların yanı sıra işsizlik, yolsuzluk ve kamu yönetiminin verimsizliği gibi sorunlarla karakterize edilir.[106] Kasım 2000 ve Mart 2001'de Parlamento, iki meclisli yapısını tek meclisli biçimine çevirdi ve cumhurbaşkanlığının yetkilerini azaltarak anayasada bir takım değişiklikler yaptı.[107]

Hırvatistan Barış İçin Ortaklık'a 25 Mayıs 2000'de katıldı[108] ve 30 Kasım 2000'de Dünya Ticaret Örgütü'ne üye oldu.[109] 29 Ekim 2001'de Hırvatistan, Avrupa Birliği ile İstikrar ve Ortaklık Anlaşması imzaladı,[110] 2003'te AB üyeliği için resmî başvuruda bulundu,[111] 2004'te aday ülke statüsü kazandı[112] ve 2005'te katılım müzakerelerine başladı.[113]

Aralık 2011'de Hırvatistan, AB katılım müzakerelerini tamamladı ve 9 Aralık 2011'de AB katılım anlaşması imzaladı.[114][115] Hırvatistan'ın ICTY sicili ve Slovenya'nın Hırvatistan-Slovenya sınır anlaşmazlıkları nedeniyle müzakereleri engellemesi AB üyeliği müzakerelerine mani olmaktaydı.[116][117] Hırvatistan 1 Temmuz 2013'te resmen Avrupa Birliği'ne katıldı.[118]

 Hırvatistan 1 Temmuz 2013'te AB'nin 28. üyesi oldu.

Hırvat ekonomisi 2000'li yılların başında önemli bir gelişme gösterse de 2008'deki mali kriz hükûmeti harcamaları kısmaya zorladı ve bu durum kamuoyunda tepkiye yol açtı.[119]

Hırvatistan, Aralık 2008'de başkanlığı üstlenerek 2008-2009 döneminde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde görev yaptı.[120] 1 Nisan 2009'da Hırvatistan NATO üyesi oldu.[121]

2011'in başlarındaki hükûmet karşıtı protesto dalgası, siyaset ve ekonomiye yönelik genel bir memnuniyetsizliği yansıtıyordu.[122]

Hırvatistan AB katılım müzakerelerini 2011'de tamamladı. Hırvat seçmenlerin çoğunluğu 2012'de yapılan referandumda AB üyeliğinden yana çıktı.[123] Hırvatistan, 1 Temmuz 2013'te Avrupa Birliği'ne katıldı.[124] Macaristan'ın Sırbistan ile sınırlarını kapatmasının 700.000'den fazla mülteci ve göçmeni diğer ülkelere gitmek üzere Hırvatistan'dan geçmeye ittiği 2015 Avrupa sığınmacı krizi Hırvatistan'ı büyük ölçekte etkiledi.[125]

19 Ekim 2016'da Andrej Plenković, Hırvatistan başbakanı olarak göreve başladı.[126] En son 5 Ocak 2020'de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, Zoran Milanović cumhurbaşkanı olarak seçildi.[127]

^ Salopek, Igor (December 2010). "Krapina Neanderthal Museum as a Well of Medical Information". Acta Medico-Historica Adriatica. Hrvatsko znanstveno društvo za povijest zdravstvene kulture. 8 (2): 197-202. ISSN 1334-4366. PMID 21682056. 28 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2023.  ^ Težak-Gregl, Tihomila (Nisan 2008). "Study of the Neolithic and Eneolithic as reflected in articles published over the 50 years of the journal Opuscula archaeologica". Opvscvla Archaeologica Radovi Arheološkog Zavoda. Zagreb Üniversitesi, Felsefe Fakültesi, Arkeoloji Bölümü. 30 (1): 93-122. ISSN 0473-0992. 3 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2011.  ^ Balen, Jacqueline (December 2005). "The Kostolac horizon at Vučedol". Opvscvla Archaeologica Radovi Arheološkog Zavoda. University of Zagreb, Faculty of Philosophy, Archaeological Department. 29 (1): 25-40. ISSN 0473-0992. 4 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2023.  ^ Težak-Gregl, Tihomila (December 2003). "Prilog poznavanju neolitičkih obrednih predmeta u neolitiku sjeverne Hrvatske" [A Contribution to Understanding Neolithic Ritual Objects in the Northern Croatia Neolithic]. Opvscvla Archaeologica Radovi Arheološkog Zavoda (Hırvatça). University of Zagreb, Faculty of Philosophy, Archaeological Department. 27 (1): 43-48. ISSN 0473-0992. 4 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2023.  ^ Potrebica, Hrvoje; Dizdar, Marko (July 2002). "Prilog poznavanju naseljenosti Vinkovaca i okolice u starijem željeznom dobu" [A Contribution to Understanding Continuous Habitation of Vinkovci and its Surroundings in the Early Iron Age]. Prilozi Instituta Za Arheologiju U Zagrebu (Hırvatça). Institut za arheologiju. 19 (1): 79-100. ISSN 1330-0644. 4 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2023.  ^ Wilkes, John (1995). The Illyrians. Oxford, UK: Wiley-Blackwell. s. 114. ISBN 978-0-631-19807-9. 19 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2023. ... in the early history of the colony settled in 385 BC on the island Pharos (Hvar) from the Aegean island Paros, famed for its marble. In traditional fashion they accepted the guidance of an oracle, ...  ^ Gibbon, Edward; John Bagnell Bury; Boorstin, Daniel J. (1995). The Decline and Fall of the Roman Empire. New York: Modern Library. s. 335. ISBN 978-0-679-60148-7. 13 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2023.  ^ J. B. Bury (1923). History of the later Roman empire from the death of Theodosius I. to the death of Justinian. Macmillan Publishers. s. 408. Erişim tarihi: 15 Nisan 2023.  ^ Andrew Archibald Paton (1861). Researches on the Danube and the Adriatic. Trübner. ss. 218-219. Erişim tarihi: 15 Nisan 2023.  ^ Heršak, Emil; Nikšić, Boris (September 2007). "Hrvatska etnogeneza: pregled komponentnih etapa i interpretacija (s naglaskom na euroazijske/nomadske sadržaje)" [Hırvat Etnogenezi: Bileşen Aşamaları ve Yorumlarının İncelenmesi (Avrasya/Göçebe Unsurları Vurgulanarak)]. Migracijske i Etničke Teme (Hırvatça). Institute for Migration and Ethnic Studies. 23 (3): 251-268. ISSN 1333-2546. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ Katičić, Radoslav (1989). "Ivan Mužić o podrijetlu Hrvata". Starohrvatska Prosvjeta (Hırvatça). III (19): 243-270. ISSN 0351-4536. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ Goldstein 1999, s. 13. ^ Birin, Ante (January 2015). "Pregled političke povijesti Hrvata u ranome srednjem vijeku". Nova Zraka U Europskom Svjetlu - Hrvatske Zemlje U Ranome Srednjem Vijeku (Oko 550 - Oko 1150) (Hırvatça): 40. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023 – Academia.edu vasıtasıyla.  ^ Mužić 2007, ss. 249-293. ^ Dzino, Danijel (2010). Becoming Slav, Becoming Croat: Identity Transformations in Post-Roman and Early Medieval Dalmatia. BRILL. ss. 175, 179-182. ISBN 9789004186460.  ^ Belošević, Janko (2000). "Razvoj i osnovne značajke starohrvatskih grobalja horizonta 7.-9. stoljeća na povijesnim prostorima Hrvata". Radovi (Hırvatça). 39 (26): 71-97. doi:10.15291/radovipov.2231  . 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ Fabijanić, Tomislav (2013). "14C date from early Christian basilica gemina in Podvršje (Croatia) in the context of Slavic settlement on the eastern Adriatic coast". The early Slavic settlement of Central Europe in the light of new dating evidence. Wroclaw: Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences. ss. 251-260. ISBN 978-83-63760-10-6.  ^ Bekić, Luka (2016). Rani srednji vijek između Panonije i Jadrana: ranoslavenski keramički i ostali arheološki nalazi od 6. do 8. stoljeća (Hırvatça ve İngilizce). Pula: Arheološki muzej Istre. ss. 101, 119, 123, 138-140, 157-162, 173-174, 177-179. ISBN 978-953-8082-01-6.  ^ Mužić 2007, ss. 157-160. ^ Budak 2018, ss. 178-185. ^ Ivandija, Antun (Nisan 1968). "Pokrštenje Hrvata prema najnovijim znanstvenim rezultatima" [Christianization of Croats according to the most recent scientific results]. Bogoslovska Smotra (Hırvatça). University of Zagreb, Catholic Faculty of Theology. 37 (3-4): 440-444. ISSN 0352-3101. 4 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ Budak 2018, ss. 144-145. ^ Mužić 2007, ss. 169-170. ^ Budak 2018, ss. 106. ^ Brković, Milko (2001). "Diplomatička analiza papinskih pisama druge polovice IX. stoljeća destinatarima u Hrvatskoj" [IX. Yüzyılın ikinci yarısının Hırvatistan'daki muhataplara Papalık Mektupları]. Radovi (Hırvatça). Zadar: HAZU (43): 29-44. 11 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ Mužić 2007, ss. 195-198. ^ Posavec, Vladimir (March 1998). "Povijesni zemljovidi i granice Hrvatske u Tomislavovo doba" [Historical maps and borders of Croatia in age of Tomislav]. Radovi Zavoda Za Hrvatsku Povijest (Hırvatça). 30 (1): 281-290. ISSN 0353-295X. 4 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2023.  ^ Margetić, Lujo (January 1997). "Regnum Croatiae et Dalmatiae u doba Stjepana II" [Regnum Croatiae et Dalmatiae in age of Stjepan II]. Radovi Zavoda Za Hrvatsku Povijest (Hırvatça). 29 (1): 11-20. ISSN 0353-295X. 4 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2023.  ^ a b Heka, Ladislav (October 2008). "Hrvatsko-ugarski odnosi od sredinjega vijeka do nagodbe iz 1868. s posebnim osvrtom na pitanja Slavonije" [Croatian-Hungarian relations from the Middle Ages to the Compromise of 1868, with a special survey of the Slavonian issue]. Scrinia Slavonica (Hırvatça). Hrvatski institut za povijest - Podružnica za povijest Slavonije, Srijema i Baranje. 8 (1): 152-173. ISSN 1332-4853. 4 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2023.  ^ a b c d "Povijest saborovanja" [Parlamentarizm tarihi] (Hırvatça). Sabor. 2 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2023.  ^ a b c d e Frucht 2005, ss. 422-423. ^ Font 2005, s. 17. ^ Lane 1973, s. 409. ^ "Povijest Gradišćanskih Hrvatov" [History of Burgenland Croats] (Hırvatça). Croatian Cultural Association in Burgenland. 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Valentić, Mirko (30 Ekim 1990). "TURSKI RATOVI i HRVATSKA DIJASPORA u XVI. STOLJEĆU". Senjski Zbornik: Prilozi Za Geografiju, Etnologiju, Gospodarstvo, Povijest I Kulturu (Hırvatça). 17 (1): 45-60. ISSN 0582-673X. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ "Povijest saborovanja". Hrvatski sabor (Hırvatça). 18 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Adkins & Adkins 2008, ss. 359-362. ^ Nicolson, Harold (2000). The Congress of Vienna: A Study in Allied Unity: 1812-1822. Grove Press. s. 180. ISBN 978-0-8021-3744-9. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Stančić, Nikša (February 2009). "Hrvatski narodni preporod - ciljevi i ostvarenja" [Croatian National Revival - goals and achievements]. Cris: Časopis Povijesnog društva Križevci (Hırvatça). 10 (1): 6-17. ISSN 1332-2567. 3 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Čuvalo, Ante (December 2008). "Josip Jelačić - Ban of Croatia". Review of Croatian History. Croatian Institute of History. 4 (1): 13-27. ISSN 1845-4380. 4 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "Constitution of Union between Croatia-Slavonia and Hungary". H-net.org. 4 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Heka, Ladislav (December 2007). "Hrvatsko-ugarska nagodba u zrcalu tiska" [Croatian-Hungarian compromise in light of press clips]. Zbornik Pravnog Fakulteta Sveučilišta u Rijeci (Hırvatça). Rijeka Üniversitesi. 28 (2): 931-971. ISSN 1330-349X. 4 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Dubravica, Branko (January 2002). "Političko-teritorijalna podjela i opseg civilne Hrvatske u godinama sjedinjenja s vojnom Hrvatskom 1871-1886" [Political and territorial division and scope of civilian Croatia in the period of unification with the Croatian military frontier 1871-1886]. Politička Misao (Hırvatça). Zagreb Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi. 38 (3): 159-172. ISSN 0032-3241. 4 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Polatschek, Max (1989). Franz Ferdinand: Europas verlorene Hoffnung (Almanca). Amalthea. s. 231. ISBN 978-3-85002-284-2. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Tucker, Spencer; Priscilla Mary Roberts (2005). World War I: encyclopedia, Volume 1. ABC-CLIO. s. 1286. ISBN 978-1-85109-420-2. 14 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ "Parlamentarni izbori u Brodskom kotaru 1923. godine" [1932'de Brod Bölgesindeki Parlamento Seçimleri]. Scrinia Slavonica (Hırvatça). Croatian Institute of History - Slavonia, Syrmium and Baranya history branch. 3 (1): 452-470. November 2003. ISSN 1332-4853. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Begonja, Zlatko (November 2009). "Ivan Pernar o hrvatsko-srpskim odnosima nakon atentata u Beogradu 1928. godine" [Ivan Pernar on Croatian-Serbian relations after 1928 Belgrade assassination]. Radovi Zavoda Za Povijesne Znanosti HAZU U Zadru (Hırvatça). Croatian Academy of Sciences and Arts (51): 203-218. ISSN 1330-0474. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Job, Cvijeto (2002). Yugoslavia's ruin: the bloody lessons of nationalism, a patriot's warning. Rowman & Littlefield. s. 9. ISBN 978-0-7425-1784-4. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Klemenčič & Žagar 2004, ss. 121-123. ^ Klemenčič & Žagar 2004, ss. 153-156. ^ Tomasevich 2001, s. 337. ^ Tomasevich 2001, s. 272. ^ a b Klemenčič & Žagar 2004, s. 184. ^ a b "koncentracijski logori". 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Goldstein 1999, s. 138. ^ Tomasevich 2001, s. 744. ^ Hoare, Marko Attila (1 Aralık 2003). "Genocide in the former Yugoslavia: a critique of left revisionism's denial (full version)". Journal of Genocide Research. 5 (4): 543-563. doi:10.1080/1462352032000149495. ISSN 1462-3528.  ^ Kozlica, Ivan (2012). Krvava Cetina [Kanlı Cetina] (Hırvatça). Zagreb: Hrvatski centar za ratne žrtve. s. 155. ISBN 978-953-57409-0-2.  ^ Predoević, Petra (2007). "Operacija Braunschweig", Klepsidra. Rijeka: Udruga studenata povijesti "Malleus". ss. 105-129.  ^ Dragutin Pavličević, Povijest Hrvatske, Naklada Pavičić, Zagreb, 2007. 978-953-6308-71-2, ss. 441-442. ^ Pavličević, Dragutin (2007). Povijest Hrvatske. Naklada Pavičić. ss. 441-442. ISBN 978-953-6308-71-2.  ^ Vipotnik, Matea (22 Haziran 2011). "Josipović: Antifašizam je duhovni otac Domovinskog rata" [Josipović: Anti-Fascism is a Spiritual Forerunner of the Croatian War of Independence]. Večernji list (Hırvatça). 17 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ a b Hoare, Marko Attila (2011). "The Partisans and the Serbs". Ramet, Sabrina P.; Listhaug, Ola (Ed.). Serbia and the Serbs in World War Two. London, England: Palgrave Macmillan. s. 207. ISBN 978-0-23034-781-6.  ^ Hoare, Marko Attila (2002). "Whose is the partisan movement? Serbs, Croats and the legacy of a shared resistance". The Journal of Slavic Military Studies. Informa UK Limited. 15 (4): 30. doi:10.1080/13518040208430537. ISSN 1351-8046.  ^ Karakaš Obradov Marica (Aralık 2008). "Saveznički zračni napadi na Split i okolicu i djelovanje Narodne zaštite u Splitu tijekom Drugog svjetskog rata" [Allied aerial attacks on Split and its surrounding and Civil Guard activity in Split during the World War II]. Historijski Zbornik (Hırvatça). Društvo za hrvatsku povjesnicu. 61 (2): 323-349. ISSN 0351-2193. 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Bracewell, C.W.; Lampe, John R. "Croatia - World War II | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Goldstein 1999, s. 158. ^ Maurović, Marko (May 2004). "Josip protiv Josifa" [Josip vs. Iosif]. Pro Tempore - Časopis Studenata Povijesti (Hırvatça). Klub studenata povijesti ISHA (1): 73-83. ISSN 1334-8302. 29 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "Predsjednik Sabora Luka Bebić na obilježavanju 64. obljetnice pobjede nad fašizmom i 65. obljetnice trećeg zasjedanja ZAVNOH-a u Topuskom" [Speaker of the Parliament, Luka Bebić, at celebration of the 64th anniversary of the victory over fascism and the 65th anniversary of the 3rd session of the ZAVNOH session in Topusko] (Hırvatça). Sabor. 9 Mayıs 2009. 19 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Žerjavić, Vladimir (1995). "Demografski i ratni gubici Hrvatske u Drugom svjetskom ratu i poraću" [Demographic and War Losses of Croatia in the World War Two and in the Postwar Period]. Journal of Contemporary History (Hırvatça). Zagreb. 27 (3): 551. 26 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ Žerjavić 1992, s. 159. ^ Kočović 1985, s. 173. ^ Žerjavić 1993b, ss. 640-641. ^ Kočović 1985, s. 126. ^ Geiger 2012, ss. 117-118. ^ Šute, Ivica (April 1999). "Deklaracija o nazivu i položaju hrvatskog književnog jezika - Građa za povijest Deklaracije" [Declaration on the Status and Name of the Croatian Standard Language - Declaration History Articles]. Radovi Zavoda Za Hrvatsku Povijest (Hırvatça). 31 (1): 317-318. ISSN 0353-295X. 5 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ Vurušić, Vlado (6 Ağustos 2009). "Heroina Hrvatskog proljeća" [Heroine of the Croatian Spring]. Jutarnji list (Hırvatça). 6 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Rich, Roland (1993). "Recognition of States: The Collapse of Yugoslavia and the Soviet Union". European Journal of International Law. 4 (1): 36-65. doi:10.1093/oxfordjournals.ejil.a035834. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Frucht 2005, s. 433. ^ "Leaders of a Republic in Yugoslavia Resign". The New York Times. Reuters. 12 Ocak 1989. 6 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Pauković, Davor (1 Haziran 2008). "Posljednji kongres Saveza komunista Jugoslavije: uzroci, tijek i posljedice raspada" [Last Congress of the League of Communists of Yugoslavia: Causes, Consequences and Course of Dissolution]. Časopis za Suvremenu Povijest (Hırvatça). Centar za politološka istraživanja. 1 (1): 21-33. ISSN 1847-2397. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Magas, Branka (13 Aralık 1999). "Obituary: Franjo Tudjman". The Independent. 10 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Sudetic, Chuck (2 Ekim 1990). "Croatia's Serbs Declare Their Autonomy". The New York Times. 12 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Eastern Europe and the Commonwealth of Independent States. Routledge. 1998. ss. 272-278. ISBN 978-1-85743-058-5. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Sudetic, Chuck (26 Haziran 1991). "2 Yugoslav States Vote Independence To Press Demands". The New York Times. 10 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "Ceremonial session of the Croatian Parliament on the occasion of the Day of Independence of the Republic of Croatia". Official web site of the Croatian Parliament. Sabor. 7 Ekim 2004. 14 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Sudetic, Chuck (4 Kasım 1991). "Army Rushes to Take a Croatian Town". The New York Times. 29 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "Croatia Clashes Rise; Mediators Pessimistic". The New York Times. 19 Aralık 1991. 15 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Powers, Charles T. (1 Ağustos 1991). "Serbian Forces Press Fight for Major Chunk of Croatia". Los Angeles Times. 16 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "Utjecaj srbijanske agresije na stanovništvo Hrvatske". Index.hr. 11 Aralık 2003. 30 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "SUMMARY OF JUDGEMENT FOR MILAN MARTIĆ". 15 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Goldstein 1999, s. 233. ^ Bassiouni, Mahmoud Cherif; Manikas, Peter (1996). The Law of the International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia. Transnational Publishers. s. 86. ISBN 978-1-57105-004-5.  ^ Allen 1996, s. 46. ^ Kinzer, Stephen (24 Aralık 1991). "Slovenia and Croatia Get Bonn's Nod". The New York Times. 20 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Montgomery, Paul L. (23 Mayıs 1992). "3 Ex-Yugoslav Republics Are Accepted into U.N." The New York Times. 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Murphy, Dean E. (8 Ağustos 1995). "Croats Declare Victory, End Blitz". Los Angeles Times. 12 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "Officials Issue Messages for Victory and Homeland Thanksgiving Day". www.total-croatia-news.com (İngilizce). 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Prodger, Matt (5 Ağustos 2005). "Evicted Serbs remember Storm". BBC News. 23 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.  ^ "Croatia marks 25 years since war with tolerance message". AlJazeera. 5 Ağustos 2020. 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ Janine Natalya Clark (2014). International Trials and Reconciliation: Assessing the Impact of the International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia. Londra: Routledge. s. 28. ISBN 978-1-31797-475-8.  ^ Hedges, Chris (16 Ocak 1998). "An Ethnic Morass Is Returned to Croatia". The New York Times. 18 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "Presidents apologise over Croatian war". BBC News. BBC. 10 Eylül 2003. 31 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "Serbia to respond to Croatian genocide charges with countersuit at ICJ". SETimes.com. Southeast European Times. 20 Kasım 2008. 2 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "UN to hear Croatia genocide claim against Serbia". Tehran Times. 19 Kasım 2008. 14 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Puljiz, Vlado; Bežovan, Gojko; Matković, Teo; Šućur, dr Zoran; Zrinščak, Siniša (2008). Socijalna politika Hrvatske (Hırvatça). Zagreb: Pravni fakultet u Zagrebu. ss. 43-52. ISBN 978-953-97320-9-5.  ^ "History and Development of Croatian Constitutional Judicature - Constitutional Court of the Republic of Croatia". www.usud.hr. 14 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ "Partnerstvo za mir - Hrvatska enciklopedija". www.enciklopedija.hr. 14 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ "MVEP • Svjetska trgovinska organizacija (WTO)". www.mvep.hr. 26 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ "Kronologija: Težak put od priznanja do kucanja na vrata EU - Jutarnji List". www.jutarnji.hr (İngilizce). 2 Ekim 2006. 14 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "Kada je i kome Republika Hrvatska podnijela zahtjev za članstvo u Europskoj uniji?". uprava.gov.hr. 14 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ "Kako je izgledao put Republike Hrvatske ka punopravnom članstvu u Europskoj uniji?". uprava.gov.hr. 14 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "Evo kako je izgledao hrvatski put prema EU!". Dnevnik.hr (Hırvatça). 14 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "EU closes accession negotiations with Croatia". European Commission. 30 Haziran 2011. 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "Croatia signs EU accession treaty". European Union. 9 Aralık 2011. 23 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "EU stalls over talks with Croatia". BBC News. 10 Mart 2005. 6 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "Slovenia unblocks Croatian EU bid". BBC News. 11 Eylül 2009. 6 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "Hırvatistan AB'nin 28'inci üyesi oldu". BBC News Türkçe. 1 Temmuz 2013. 16 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ Goldstein, Ivo. Povijest Hrvatske 1945-2011. 3. svezak. EPH Media d.o.o.  ^ "Membership of the Republic of Croatia in the UN Security Council 2008-2009". Ministry of Foreign Affairs and European Integration (Croatia). 7 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "Hrvatska postala članica NATO saveza". Dnevnik.hr (Hırvatça). 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "Et tu, Zagreb?". The Economist. 6 Mart 2011. 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ "Croatia voters back EU membership". BBC News. 1 Haziran 2018. 13 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ "Croatia celebrates on joining EU". BBC News. 1 Temmuz 2013. 22 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.  ^ "Šenada Šelo Šabić, Croatia's response to the refugee crisis, European Expression, Issue 100, 2016" (PDF). 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).  ^ "Andrej Plenković - O meni". www.andrejplenkovic.hr. 18 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.  ^ "Održana svečanost prisege predsjednika Republike Hrvatske Zorana Milanovića". Predsjednik Republike Hrvatske - Zoran Milanović (Hırvatça). 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.