Suomi
FinlandaContext of Finlanda
Republika finlandeze apo Finlanda (finlandisht: Suomen tasavalta dhe suedisht: Republiken Finland) ndodhet në pjesën më veriore të Evropës. Shteti „nordik“ në veri-perëndim ka dalje në Detin Baltik, në jug të saj gjendet gjiri i Finlandës që e ndan atë nga Estonia, ndërsa gjiri Botnia (Bothnia) gjendet në perëndim të vendit. Kufiri tokësor i vendit të ftohtë, përshkohet nga Suedia, Norvegjia dhe Rusia që gjendet në pjesën lindore të kufirit. Ishulli Aland (Åland, Ahvenanmaa), në pjesën jug-perëndimore të bregdetit finlandez është nën-sovranitetin e Finlandës dhe ka një autonomi të gjerë. Banorët „nordikë“ të Suedisë dhe të Finlandës e thërrasin Suomi ndërsa në latinishte termi Finlandë është emri shkencor për Fenia.
Rreth 5,6 milion shtetas finlandezë jetojnë në një sipërfaqe prej afro 339.000 metra katror që e bënë këtë vend të radhitet si e 126-ti vend në botë, për nga dendësia.
More about Finlanda
- Currency Euro
- Native name Suomi
- Calling code +358
- Internet domain .fi
- Mains voltage 230V/50Hz
- Democracy index 9.2
- Population 5563970
- Area 305396
- Driving side right
- Artikulli kryesor: Historia e Finlandës.
Para historia e Finlandës është e lidhur ngushtë me ato të tokave veriore. Sipas arkeologëve finlandezë, këto vise janë banuar pas shkrirjes së akullit (akullnajat e veriut), ndërsa mitet më të reja që vijnë nga viset perëndimore të Skandinavisë shkojnë edhe më larg.
Kjo pjesë e rruzullit në botën e Mesdheut (si duket edhe më gjerë), nuk ka pasur ndonjë emërtim të posaçëm deri në kohërat e reja (shekulli XIX). Në përgjithësi këto vise kanë hyrë në pjesën e vendeve veriore, Skandinavisë apo më vonë edhe Rusisë.
Perandori rusë, Aleksandri I, për herë të parë këto vise i bashkon në një truall i ngjeshur në vitin 1808;Duka i Madh i Finlandës. Pas revolucionit bolshevik në Perandorinë Ruse kjo krahinë u shpall e pavarur. Bolshevikët e pranojnë shpalljen e saj më 6 dhjetor 1917 dhe nënshkruajnë ndarjen e kufirit. Gjatë luftës së II-ë botërore ajo merë pjesë aktive kundër Gjermanisë dhe zhvillon luftën në Lapland. Me forcimin e BRSS-së, ajo kërkoi të bëhet shqyrtimi i kufijve dhe disa të drejtave politike të sovjetikëve mbi këtë territor. Kështu ata ndër të tjera, sovjetët marrin të drejtën e mbrojtjes nga ky territor në raste sulmi nga Gjermania (bëhet fjalë për Gjermanin Federale të ndarë në Sektorë të shteteve perëndimore). Pas shkatërrimit të BRSS, Finlandezët të ballafaquar me problemet e reja ekonomike, por të lumtur për fundin e mirë ju afrohen shteteve perëndimore duke u anëtarësuar në NATO e më vonë edhe në BE. Diplomatët Finlandezë kanë pasur marrëdhënie të ngushta me Rusinë dhe tani, shpesh luajnë rolin e ndërmjetësuesit në mes të vendeve perëndimore dhe Rusisë.