Россия
RusiaContext of Rusia
Rusia (rusisht: Россия, romanizuar: Rossiya, lexo: Rasjijë), e njohur zyrtarisht edhe si Federata Ruse (rusisht: Российская Федерация, Rossijskaja Federacija), është një vend transkontinental që përfshin Evropën Lindore dhe Azinë Veriore. Është vendi më i madh në botë që përfshin një të tetën e masës tokësore të banueshme të Tokës. Rusia shtrihet në njëmbëdhjetë zona kohore dhe ndan kufijtë tokësorë me katërmbëdhjetë vende. Është vendi i nëntë më i populluar në botë dhe vendi më i populluar në Evropë, me një popullsi prej mbi 147 milion njerëz. Kryeqyteti dhe qyteti më i madh i vendit është Moska. Shën Petersburgu është qendra kulturore e Rusisë dhe qyteti i dytë më i madh.
Sllavët lindorë u shfaqën si një grup i njohur në Evropë midis shekujve të 3-të dhe të 8-të e.r.. Shteti i parë sllav lindor, Rusi i Kievit, u ngrit në shekullin e 9-të, dhe në vitin 988, ai adoptoi krishterimin ortodoks nga Perandoria Bizantine. Rusia përfundimisht u ...Lexo akoma
Rusia (rusisht: Россия, romanizuar: Rossiya, lexo: Rasjijë), e njohur zyrtarisht edhe si Federata Ruse (rusisht: Российская Федерация, Rossijskaja Federacija), është një vend transkontinental që përfshin Evropën Lindore dhe Azinë Veriore. Është vendi më i madh në botë që përfshin një të tetën e masës tokësore të banueshme të Tokës. Rusia shtrihet në njëmbëdhjetë zona kohore dhe ndan kufijtë tokësorë me katërmbëdhjetë vende. Është vendi i nëntë më i populluar në botë dhe vendi më i populluar në Evropë, me një popullsi prej mbi 147 milion njerëz. Kryeqyteti dhe qyteti më i madh i vendit është Moska. Shën Petersburgu është qendra kulturore e Rusisë dhe qyteti i dytë më i madh.
Sllavët lindorë u shfaqën si një grup i njohur në Evropë midis shekujve të 3-të dhe të 8-të e.r.. Shteti i parë sllav lindor, Rusi i Kievit, u ngrit në shekullin e 9-të, dhe në vitin 988, ai adoptoi krishterimin ortodoks nga Perandoria Bizantine. Rusia përfundimisht u shpërbë, me Dukatin e Madh të Moskës duke u rritur për t'u bërë Cardomi i Rusisë. Nga fillimi i shekullit të 18-të, Rusia ishte zgjeruar shumë përmes pushtimit, aneksimit dhe përpjekjeve të eksploruesve rusë, duke u zhvilluar në Perandorinë Ruse, e cila mbetet perandoria e tretë më e madhe në histori. Megjithatë, me Revolucionin Rus më 1917, sundimi monarkik i Rusisë u shfuqizua dhe u zëvendësua nga RSFS-ja ruse - shteti i parë kushtetues socialist në botë. Pas Luftës Civile Ruse, RSFS e Rusisë]] themeloi Bashkimin Sovjetik (me tre republika të tjera sovjetike), brenda të cilit ishte përbërësi më i madh dhe kryesor. Në kurriz të miliona jetëve, Bashkimi Sovjetik iu nënshtrua industrializimit të shpejtë në vitet 1930 dhe më vonë luajti një rol vendimtar për Aleatët e Luftës së Dytë Botërore duke udhëhequr përpjekjet në shkallë të gjerë në Frontin Lindor. Me fillimin e Luftës së Ftohtë, ajo konkurroi me Shtetet e Bashkuara për ndikim ideologjik global; Epoka sovjetike e shekullit të 20-të pa disa nga arritjet më të rëndësishme teknologjike ruse, duke përfshirë satelitin e parë të krijuar nga njeriu dhe ekspeditën e parë njerëzore në hapësirën e jashtme.
Me shpërbërjen e Bashkimit Sovjetik në vitin 1991, RSFS-ja ruse u bë Federata Ruse. Një kushtetutë e re u miratua dhe Rusia që atëherë është qeverisur si një republikë gjysmë presidenciale federale. Që nga fundi i shekullit, sistemi politik i Rusisë ka qenë i dominuar nga Vladimir Putin, nën të cilin vendi ka përjetuar një rrëshqitje demokratike dhe një zhvendosje drejt autoritarizmit. Rusia ka qenë e përfshirë ushtarakisht në një numër konfliktesh post-sovjetike, të cilat kanë përfshirë aneksimet e panjohura ndërkombëtarisht të Krimesë në vitin 2014 nga Ukraina fqinje, e ndjekur nga aneksimi i mëtejshëm i katër rajoneve të tjera në vitin 2022 gjatë një pushtimi të vazhdueshëm. Renditjet ndërkombëtare të Rusisë e vendosin atë të ulët në matjet e të drejtave të njeriut dhe lirisë së shtypit; vendi ka gjithashtu nivele të larta të korrupsionit të perceptuar.
More about Rusia
- Currency Rubla ruse
- Native name Россия
- Calling code +7
- Internet domain .ru
- Speed limit 90
- Mains voltage 220V/50Hz
- Democracy index 3.31
- Population 137550949
- Area 17075400
- Driving side right
Historia kombëtare fillon me atë të sllavëve të lindjes, të cilët dolën si grup i veçantë në Evropë midis shekujve III dhe VIII p.K.[1] Themeluar dhe sunduar nga një elitë luftëtarësh Varangianë dhe pasardhësit e tyre, shteti mesjetar i quajtur Rus ose Rusji Kievian u ngrit në shek. IX dhe përvetësoi krishterimin nga Perandoria Bizantine më 988,[2] prej kur filloi shkrirja e kulturave sllave e bizantine që përkufizuan identitetin rus në mijëvjeçarin vijues.[2] Rusji i Kievit u shpërbë përfundimisht dhe trualli i tij u nda në shumë shtete të vogla feudale. Trashëgimtari më i suksesshëm i Rusjit të Kievit ishte Dukati i Madh i Moskës, që shërbeu si forca kryesore në ecurinë e ribashkimit të Rusisë dhe luftën për pavarësi kundër Hordhisë së Artë. Moska gradualisht ribashkoi principatat ruse përreth dhe arriti të mbizotërojë trashëgiminë kulturore e politike të Rusjit të Kievit. Kah shekulli XVIII, vendi qe zgjeruar përmes pushtimeve, aneksimit dhe eksplorimit, duke u kthyer në Perandorinë Ruse, të tretën perandori më të madhe në histori, që shtrihej nga Polonia drejt lindjes deri në Oqeanin Paqësor dhe në Alaskë.
Rusia u bë e fuqishme dhe ushtroi ndikim botëror si perandori, megjithatë Revolucioni i Tetorit do ta shkëpuste Rusinë nga periudha perandorake për ti lënë vendin RSF të Rusisë - shtetit të parë kushtetutshmërisht-socialist në botë. Pas Luftës Civile Ruse, kjo republikë (së bashku me tre të tjera) themeloi Bashkimin Sovjetik, shteti më i madh në botë me rregullim kushtetues socialist dhe superfuqi e pranuar botërisht. Vendi njihet për cilësi në arte dhe shkenca.[1] Federata Ruse u themelua pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik më 1991, por njihet si trashëgimtare e ligjshme e Bashkimit Sovjetik, ndonëse ndodhet në gjendje të dobësuar. Zë vendin e tetë në botë sipas PVB-së nominale dhe vendin e gjashtë sipas PVB me barazim të fuqisë blerëse; buxheti ushtarak rus është i teti në rruzull. Është njëra prej pesë fuqive të njohura bërthamore dhe posedon inventarin më të madh të armëve të shkatërrimit në masë. Rusia është anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, pjesëtare e G8-shit, APEC-ut dhe Organizatën për Bashkëpunim Shanghai, si dhe anëtare drejtuese e Bashkimit të Shteteve të Pavarura.
...Lexo akomaRead lessHistoria kombëtare fillon me atë të sllavëve të lindjes, të cilët dolën si grup i veçantë në Evropë midis shekujve III dhe VIII p.K.[1] Themeluar dhe sunduar nga një elitë luftëtarësh Varangianë dhe pasardhësit e tyre, shteti mesjetar i quajtur Rus ose Rusji Kievian u ngrit në shek. IX dhe përvetësoi krishterimin nga Perandoria Bizantine më 988,[2] prej kur filloi shkrirja e kulturave sllave e bizantine që përkufizuan identitetin rus në mijëvjeçarin vijues.[2] Rusji i Kievit u shpërbë përfundimisht dhe trualli i tij u nda në shumë shtete të vogla feudale. Trashëgimtari më i suksesshëm i Rusjit të Kievit ishte Dukati i Madh i Moskës, që shërbeu si forca kryesore në ecurinë e ribashkimit të Rusisë dhe luftën për pavarësi kundër Hordhisë së Artë. Moska gradualisht ribashkoi principatat ruse përreth dhe arriti të mbizotërojë trashëgiminë kulturore e politike të Rusjit të Kievit. Kah shekulli XVIII, vendi qe zgjeruar përmes pushtimeve, aneksimit dhe eksplorimit, duke u kthyer në Perandorinë Ruse, të tretën perandori më të madhe në histori, që shtrihej nga Polonia drejt lindjes deri në Oqeanin Paqësor dhe në Alaskë.
Rusia u bë e fuqishme dhe ushtroi ndikim botëror si perandori, megjithatë Revolucioni i Tetorit do ta shkëpuste Rusinë nga periudha perandorake për ti lënë vendin RSF të Rusisë - shtetit të parë kushtetutshmërisht-socialist në botë. Pas Luftës Civile Ruse, kjo republikë (së bashku me tre të tjera) themeloi Bashkimin Sovjetik, shteti më i madh në botë me rregullim kushtetues socialist dhe superfuqi e pranuar botërisht. Vendi njihet për cilësi në arte dhe shkenca.[1] Federata Ruse u themelua pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik më 1991, por njihet si trashëgimtare e ligjshme e Bashkimit Sovjetik, ndonëse ndodhet në gjendje të dobësuar. Zë vendin e tetë në botë sipas PVB-së nominale dhe vendin e gjashtë sipas PVB me barazim të fuqisë blerëse; buxheti ushtarak rus është i teti në rruzull. Është njëra prej pesë fuqive të njohura bërthamore dhe posedon inventarin më të madh të armëve të shkatërrimit në masë. Rusia është anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, pjesëtare e G8-shit, APEC-ut dhe Organizatën për Bashkëpunim Shanghai, si dhe anëtare drejtuese e Bashkimit të Shteteve të Pavarura.
^ a b Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura britannica ^ a b Glenn E. Curtis, red. (1998). "Russia: A Country Study: Kievan Rus' and Mongol Periods" (në anglisht). Washington, DC: Federal Research Division of the Library of Congress. Arkivuar nga origjinali më 27 shtator 2007. Marrë më 2007-07-20.
