Het Anne Frank Huis in maart 1957 vlak voor de transformatie naar een museum

 

Prinsengracht 267-275 voor de sloop. Tussen 1962 en 1997 stond hier een studentenhuis dat werd gesloopt om de uitbreiding van het Anne Frank Huis te huisvesten.

Na de Tweede Wereldoorlog keerde Otto Frank als enige overlevende van de concentratiekampen terug. Anne Frank was eind februari 1945 in het concentratiekamp Bergen-Belsen overleden. Opekta bestond nog, en Frank zette het bedrijf weer voort maar trok zich in 1953 terug. Nadat Opekta was verhuisd wilde de toenmalige eigenaar NV Berghaus (een mantelfabriek) het pand laten slopen om er nieuwe kantoren en ateliers te vestigen.[1] De publieke verontwaardiging was echter zo groot dat Berghaus besloot het pand te schenken.

Op 3 mei 1957 werd de Anne Frank Stichting opgericht met het doel het pand te herstellen, dat door jarenlange leegstand veel geleden had. Na een inzamelingsactie onder leiding van de Amsterdamse burgemeester Gijs van Hall konden ook de buurpanden Prinsengracht 265 t/m 275 en Westermarkt 16 t/m 20 worden aangekocht. Prinsengracht 263 en 265 werden gerestaureerd. Het voorhuis van 263 werd een museum, terwijl in 265 naar een wens van Otto Frank een internationaal jeugdcentrum werd gehuisvest. De andere panden werden gesloopt om plaats te maken voor een studentenhuis waarin in de zomer deelnemers van zomercursussen van het jeugdcentrum konden worden gehuisvest. Op 3 mei 1960 werd het Anne Frank Huis geopend.

Omdat het huis met de smalle trappen niet berekend bleek op de honderdduizenden bezoekers werden in 1987 plannen gemaakt voor de uitbreiding van het museum, de restauratie van het Achterhuis en de ontwikkeling van een nieuwe vaste opstelling. Na eerdere afgewezen plannen kreeg het museum in 1990 toestemming om een nieuwbouwvleugel bouwen. In 1997 werd de in 1962 gebouwde studentenflat rechts van het Anne Frank Museum, op de hoek van de Prinsengracht en de Westermarkt, gesloopt en vervangen door een moderne nieuwbouwvleugel van het museum, ontworpen door architectenbureau Benthem Crouwel, waarin op de bovenliggende verdiepingen 20 eenpersoons-wooneenheden werden opgenomen voor studenten.

De hele operatie, de bouw van de nieuwbouw, de verplaatsing van het museum en reconstructie en restauratie van het Anne Frank Huis en de herinrichting van de vaste opstelling, kostte 23 miljoen gulden. Het voorhuis, dat voorheen bestond uit moderne museumzalen werd bij deze gelegenheid terug gebracht in de situatie van de onderduikperiode.[2] Op 28 september 1999 werd het vernieuwde museum door Koningin Beatrix geopend.[3][4] In 2001 bekroonde het Amsterdams Fonds voor de Kunst, interieurarchitect Marijke van der Wijst voor haar herinrichting van het Anne Frank Huis met de Mart Stamprijs.[5]

In de zomer van 2015 kocht het Anne Frank Huis de studentenwoningen boven de museumwinkel, op de hoek van de Prinsengracht en de Westermarkt. De entree werd verbeterd en er kwam een speciale ingang voor groepen. Het museum kreeg 1,2 miljoen bezoekers per jaar en de nieuwbouw was gebouwd voor 800.000 bezoekers, waardoor uitbreiding noodzakelijk was.[6]

Er werden nieuwe tentoonstellingsruimtes toegevoegd, waaronder een dagboekzaal. Een omloop door de tuin en een aantal nieuwe trappen zorgden voor een doorgaande museale routing. Door het complex zijn de installaties vernieuwd en onzichtbaar in de monumentale interieurs geïntegreerd. Door de aankoop van de studentenwoningen aan de Westermarkt, ontstond ruimte voor kantoren en een nieuwe museumwinkel en museumcafé. Ook werd de entree verplaatst om de hoek aan de Westermarkt 20. Dankzij de nieuwe indeling kruisen bezoekersstromen elkaar niet, wat voor een betere doorloop zorgt.

Door de bestaande trap te vervangen in de museale route, en de route om te leiden via een tijdelijke trap, kon tijdens de gehele verbouwing het museum open blijven.[7]

In april 2017 werd gestart met de verbouwing. In vier opeenvolgende fasen werden indelingen vergroot en routes gewijzigd. Op 19 november 2018 werd de opening van het nieuwe Anne Frank Huis gedaan door koning Willem-Alexander.

In mei 2020 bestond het Anne Frank Huis 60 jaar. Op dat moment was het museum vanwege de coronacrisis gesloten. De stichting voelde zich daardoor genoodzaakt het publiek te verzoeken om extra donaties.[8]