Το Κατζουράχο (χίντι: खजुराहो, αγγλικά: Khajuraho) είναι η πρώην πρωτεύουσα του μεσαιωνικού κράτους Τσαντέλα (9ος-13ος αι.) της κεντρικής Ινδίας (πολιτεία Μάντια Πραντές), στην επικράτεια της οποίας έχει διατηρηθεί μια ομάδα αρχαίων ναών, και γι' αυτό το λόγο αποτελεί τουριστικό θέρετρο. Από το 1986, το Κατζουράχο αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Στο παρελθόν, το Κατζουράχο ήταν μια τεράστια πόλη, τώρα τα γραφικά ερείπιά του καλύπτουν μια έκταση περίπου 14 τ.χλμ. Οι ναοί Κατζουράχο χτίστηκαν κατά τη διάρκεια της δυναστείας Τσαντέλα, η οποία κυβέρνησε το 850-1150. Η πόλη ήταν η πολιτιστική και θρησκευτική τους πρωτεύουσα. Οι περισσότεροι από τους ναούς χτίστηκαν μεταξύ 950 και 1100.[1]
Από τους 85 ναούς, μόνο οι 20 σώθηκαν, οι οποίοι κατατάσσονται σε τρεις ομάδες και ανήκουν σε δύο διαφορετικές θρησκείες - τον ινδουισμό και τον τζαϊνισμό, επιδεικνύοντας έναν οργανικό συνδυασμό μεταξύ αρχιτεκτονικών μορφών και γλυπτικής. Τα κοσμικά κτίρια στο Κατζουράχο δεν έχουν σωθεί. Οι ναοί του διατηρούν την υφολογική τους ομοιότητα με τους ναούς του βόρειου, ινδοαριακού τύπου. Παράλληλα έχουν ιδιαιτερότητες σε σύνθεση, εσωτερικό, πλαστική διακόσμηση. Το ύφος ναγκάρα (αρχιτεκτονική)[2] της Βόρειας Ινδίας που παρουσιάζεται εδώ χαρακτηρίζεται από τρία στοιχεία: ένα τετράγωνο ιερό (sanctum sanctorum), μία ή δύο σειρές εγκάρσιων τοιχωμάτων και μία σίκαρα (κορυφή) που πλαισιώνει το ναό.
Μετά την πτώση της δυναστείας Τσαντέλα, η πόλη καταστράφηκε μερικώς και κατά τη διάρκεια της μουσουλμανικής κυριαρχίας χάθηκε στη ζούγκλα. Κατά το 1838, ντόπιοι οδηγοί οδήγησαν τον Λοχαγό του Βρετανικού Στρατού T. Μπαρτ[3] στους χαμένους ναούς, χάρη στους οποίους άνοιξαν ξανά στο ευρύ κοινό.[4] Ο ιδρυτής της αρχαιολογικής έρευνας στην Ινδία, Αλεξάντερ Κάνινχαμ, ανέφερε ότι αρκετά χρόνια μετά την εκ νέου ανακάλυψη του Κατζουράχο, οι ναοί χρησιμοποιούνταν κρυφά από τους γιόγκι και τους ινδουιστές για πνευματικές πρακτικές. Οι προσκυνητές άρχισαν να συρρέουν τις ημέρες των μεγάλων εορτών, όπως το Μαχά Σιβαράτρι. Το 1850, ο ινδολόγος Φρέντρικ Μέιζι έκανε τα πρώτα του σκίτσα με μολύβι των αρχιτεκτονικών λεπτομερειών του Κατζουράχο.[5]
Προσθήκη νέου σχολίου