Merv (เติร์กเมน: Merw, Мерв, mru; เปอร์เซีย: mru, Marv) ด้วย รู้จักกันในชื่อ Merve Oasis เดิมชื่อ Alexandria (กรีก: Ἀλεξάνδρεια), Antiochia in Margiana (กรีก: Ἀντιόχεια Marw al-Shahijān เป็นเมืองสำคัญของอิหร่านในเอเชียกลาง บนเส้นทางสายไหมที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ ใกล้กับเมือง Mary ในเติร์กเมนิสถานในปัจจุบัน การตั้งถิ่นฐานของมนุษย์บนที่ตั้งของ Merv มีอยู่ตั้งแต่ 3 สหัสวรรษก่อนคริสต์ศักราชจนถึงศตวรรษที่ 18 มันเปลี่ยนมือซ้ำแล้วซ้ำเล่าตลอดประวัติศาสตร์ ในสมัยจักรวรรดิอาคีเมนิด เป็นศูนย์กลางของอาถรรพ์ของมาร์เกียนา ต่อมาถูกปกครองโดยชาวมาซิโดเนียโบราณ, ภาคี, ซาซาเนียน, อาหรับ, กัซนาวิด, เซลจุค, ควาราซมีน และทิมูริด และอื่นๆ

เมิร์ฟเป็นเมืองหลวงของหลายฝ่ายตลอดประวัติศาสตร์ ในตอนต้นของศตวรรษที่ 9 เมิร์ฟเป็นที่ตั้งของกาหลิบอัลมามุนและเป็นเมืองหลวงของหัวหน้าศาสนาอิสลามทั้งคอลีฟะห์ ต่อมาเป็นที่นั่งของผู้ปกครอง Tahirid แห่ง Khorasan ในศตวรรษที่ 11-12 เมิร์ฟเป็นเมืองหลวงของอาณาจักรเซลจุกที่ยิ่งใหญ่ และยังคงเป็นอย่างนั้นจนกระทั่งการล่มสลายครั้งสุดท้าย ในช่วงเวลานี้ เมิร์ฟกลายเป็นศูนย์กลางของวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมอิสลาม ดึงดูดใจเช่นเดียวกับการผลิตกวีที่มีชื่อเสียง นักดนตรี แพทย์ นักคณิตศาสตร์ และนักดาราศาสตร์ โอมาร์ คัยยัม ผู้ยิ่งใหญ่ชาวเปอร์เซีย ใช้เวลาหลายปีทำงานที่หอดูดาวในเมิร์ฟ ตามที่นักภูมิศาสตร์และนักเดินทางชาวเปอร์เซีย al-Istakhri เขียนถึง Merv ว่า "ในบรรดาประเทศอิหร่านทั้งหมด คนเหล่านี้มีชื่อเสียงในด้านความสามารถและการศึกษา" นักภูมิศาสตร์ชาวอาหรับ Yaqut al-Hamawi นับได้มากถึง 10 ห้องสมุดขนาดยักษ์ใน Merv รวมถึงหนึ่งแห่งภายในมัสยิดใหญ่ที่มีหนังสือถึง 12,000 เล่ม

เมิร์ฟยังเป็นสถานที่ยอดนิยมสำหรับการแสวงบุญ และหลายศาสนาถือว่าศักดิ์สิทธิ์ ในลัทธิโซโรอัสเตอร์ เมิร์ฟ (มูรู) เป็นหนึ่งใน 16 ดินแดนที่สมบูรณ์แบบซึ่งสร้างขึ้นโดยพระเจ้าอาฮูร่า มาสด้า ระหว่างศตวรรษที่ 5 ถึง 11 เมิร์ฟทำหน้าที่เป็นที่นั่งของจังหวัดมหานครซีเรียตะวันออก ทายาทของผู้เผยพระวจนะอิสลามมูฮัมหมัด อิหม่ามที่ 8 จากสิบสอง Shia Islam Ali ar-Ridha (อิหม่ามเรซา) ย้ายไปอยู่ที่ Merv จากแบกแดดและอาศัยอยู่ที่นั่นเป็นเวลาหลายปี Al-Muqanna "ผู้เผยพระวจนะที่ถูกปกปิด" ซึ่งได้รับผู้ติดตามจำนวนมากโดยอ้างว่าเป็นร่างจุติของพระเจ้า ถือกำเนิดและเริ่มเคลื่อนไหวในเมิร์ฟ

ในช่วงศตวรรษที่ 12-13 เมิร์ฟอาจเป็น เมืองที่ใหญ่ที่สุดในโลก มีประชากรมากถึง 500,000 คน ในช่วงเวลานี้ เมิร์ฟเป็นที่รู้จักในนาม "มาร์ว อัลชาฮิจาน" (เมิร์ฟมหาราช) และมักเรียกกันว่า "เมืองหลวงของโลกอิสลามตะวันออก" ตามที่นักภูมิศาสตร์ Yaqut al-Hamawi เมืองและโครงสร้างของเมืองสามารถมองเห็นได้จากการเดินทางในหนึ่งวัน ในปี ค.ศ. 1221 เมืองเปิดประตูสู่ฝูงมองโกลที่บุกรุกทำให้เกิดความหายนะครั้งใหญ่ บันทึกทางประวัติศาสตร์ยืนยันว่าประชากรทั้งหมด (รวมถึงผู้ลี้ภัย) ถูกสังหาร Tolui Khan ขึ้นชื่อว่าฆ่าคนไปแล้ว 700,000 คน แม้ว่าจะมีการสร้างใหม่บางส่วนหลังจากการล่มสลายของมองโกล แต่เมืองก็ไม่เคยฟื้นคืนความเจริญรุ่งเรืองในอดีต ระหว่างปี พ.ศ. 2331 ถึง พ.ศ. 2332 เมืองถูกทำลายเป็นครั้งสุดท้ายและประชากรของเมืองถูกเนรเทศ ในช่วงทศวรรษ 1800 ภายใต้แรงกดดันจากรัสเซีย เมิร์ฟถูกทิ้งร้างโดยสิ้นเชิง

วันนี้สถานที่นี้ได้รับการอนุรักษ์ให้เป็นอุทยานประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของรัฐ เป็นเมืองโอเอซิสที่เก่าแก่และได้รับการอนุรักษ์ไว้อย่างสมบูรณ์แบบที่สุดตามแนวเส้นทางสายไหมอันเก่าแก่ อาคารและสิ่งปลูกสร้างบางส่วนยังคงยืนอยู่ในปัจจุบัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งอาคารที่สร้างขึ้นในช่วงสองพันปีที่ผ่านมา UNESCO ได้ระบุสถานที่ของ Merv โบราณเป็นมรดกโลก