ป้อมอเล็กซานเดอร์ และ ป้อมอเล็กซานเดอร์ที่ 1 หรือ ป้อมโรคระบาด (รัสเซีย: Форт Александр Первый Fort Aleksandr Perviy หรือ Russian: Чумной форт Chumnoy fort ภาษาอังกฤษ: "Plague fort") เป็นป้อมปราการของกองทัพเรือ เกาะเทียมในอ่าวฟินแลนด์ใกล้เซนต์ปีเตอร์สเบิร์กและครอนสตัดท์ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2442 ถึง พ.ศ. 2460 ป้อมปราการแห่งนี้เป็นที่ตั้งของห้องปฏิบัติการวิจัยเกี่ยวกับกาฬโรคและโรคจากแบคทีเรียอื่นๆ