Petroglify Ukhtasar (ormiański: petroglify Ukhtasar) to rzeźby naskalne znalezione na górze Ukhtasar, „Góra Pielgrzyma”, w pobliżu miasta Sisian w południowej prowincji Armenii, Syunik.

Ponad 2000 zdobionych fragmentów skał rozciąga się u podnóża góry. Te petroglify, niektóre, jak się uważa, pochodzą z paleolitu (12 000 p.n.e.), są wyryte na ciemnobrązowo-czarnych skałach wulkanicznych pozostawionych przez wygasły wulkan. Późniejsze kultury chalkolitu i epoki brązu nadal tworzyły w tym miejscu petroglify; „największa różnorodność i liczba rzeźb pochodzi z tego okresu i wczesnej epoki żelaza, zanim została ostatecznie porzucona, z wyjątkiem kilku rzeźb wykonanych przez samotnych pasterzy spędzających lato na szczycie góry”. Chociaż miejsce to zostało odkryte na początku XX wieku, tak naprawdę nie było ono badane aż do lat dwudziestych i ponownie pod koniec lat sześćdziesiątych; do dziś nie jest w pełni zrozumiałe.

Rzeźby na fragmentach skał przedstawiają sceny polowań, szeroką gamę zwierząt, spirale, koła i kształty geometryczne, a nawet znaki zodiaku. Badania sugerują, że obszar ten służył jako tymczasowe mieszkanie dla koczowniczych plemion pasterskich, a badania rzeźb naskalnych wskazują, że były one używane przez setki lat, a ludzie z późniejszych epok dodawali do kamieni własne ryciny. Według badań Hamleta Martirosyana piktogramy Ughtasara reprezentują system pisma znany jako „pismo kozie” lub „itsagir”. Wielu uczonych uważa, że u200bu200bbyło to spowodowane dużą liczbą kóz narysowanych na kamieniach, ale według Martirosyan dzieje się tak dlatego, że w starożytnym języku ormiańskim słowa „koza” i „pismo” były homonimami. Używali tych homonimów do wyrażania pojęć za pomocą obrazów, w ten sposób znaleziono abstrakcyjne pojęcie „pisania” (które w starożytnym ormiańskim można wyrazić słowami takimi jak „shar” – aranżować, „sarel” – kompilować, „tsir” – linia) jego odzwierciedlenie w przedstawieniu kozła („zar”), ponieważ słowa „pismo” i „koza” brzmiały tak samo. Kozy są dominującym motywem na kamieniach, prawdopodobnie dlatego, że słowo „kopać” w starożytnym Armenii oznaczało kozę i było wystarczająco blisko „diq”, starożytnego słowa oznaczającego bogów. Łącząc abstrakcyjne znaki z wizerunkami zwierząt i ludzi w rzędach poziomych lub pionowych, prehistoryczni rytownicy byli w stanie przekazać konkretne wiadomości.

Reprodukcje petroglifów lub rycin naskalnych Ughtasara można znaleźć w całym Erewaniu; są wyryte na srebrnej biżuterii, namalowane na filiżankach do kawy, wyryte w ręcznie robionej ceramice i zdobią ściany kawiarni. Dotarcie do petroglifów Ughtasar może być trudne.