Swayambhu (w Dewanagari: स्वयम्भू स्तूप; w języku newarskim: स्वयंभू; także jako Swayambu lub Swoyambhu) – starożytny kompleks religijny położony na szczycie wzgórza Kotliny Katmandu, na zachód od miasta Katmandu. Tybetańska nazwa tego miejsca oznacza „Wzniosłe drzewa” (Wylie: Phags.pa Shing.kun), co odnosi się do wielu odmian drzew rosnących na wzgórzu. Jednak znaczenie słowa Shingun w newarskim może wskazywać na tłumaczenie Swayambhu jako „sprężysty sam z siebie”. Dla buddyjskich Newarów jest mitycznym miejscem pochodzenia, kolebką historii mitycznej oraz zajmuje centralną pozycję w powszedniej praktyce religijnej. To jedno z najważniejszych miejsc buddyjskich pielgrzymek – wśród Tybetańczyków i buddystów tybetańskich ustępuje mu tylko jedynie Boudha. Swayambhu jest hinduskim imieniem.

Kompleks składa się ze stupy, różnych sanktuariów i świątyń, z których niektóre pochodzą z okresu Licchavi (V-VIII w.). Tybetański klasztor, muzeum i biblioteka są nowszymi budowlami. Znajdują się tam też sklepy, restauracje i hostele. Do zespołu dostać można się na dwa sposoby: długimi schodami bezpośrednio na główny plac świątyni – położony od szczytu w kierunku wschodnim – lub przejezdną drogą dookoła wzgórza, prowadzącą do wejścia południowo-zachodniego. Pierwszym widokiem po dotarciu na szczyt schodów jest wadżra. Lama Tsultrim Allione pisze:

Byliśmy zdyszani i spoceni, potykaliśmy się o ostatnie strome stopnie, kiedy niemalże wpadliśmy na największą wadżrę, jaką kiedykolwiek widziałem. Za nią widniała ogromna, okrągła, biała kopuła Stupy, przypominająca porządną spódnicę, na szczycie której znajdowało się dwoje olbrzymich oczu Buddy, patrzących mądrze na spokojną dolinę, która właśnie zaczynała wracać do życia.

Wiele ikonografii Swayambhu pochodzi z nurtu Buddyzmu Wadżrajany o angielskiej nazwie Newar Buddhism. Jednak miejsce to jest istotne dla buddystów wielu szkół. Czczą go także Hindusci.