Vitoria-Gasteiz (Baskisch: Gasteiz, Spaans: Vitoria) is een gemeente en de hoofdstad van de Spaanse autonome regio Baskenland en van de provincie Álava. (De grootste stad van Baskenland is echter Bilbao, tevens het culturele en financiële centrum van de regio). De stad had in 2021 252.953 inwoners en is daarmee de op een na grootste stad van Baskenland. De huidige naam van de stad is een samenvoeging van de Spaanse en de Baskische naam. Sinds 1983 wordt de dubbele vorm in beide talen officieel gebruikt. In de volksmond gebruikt men een van beide namen.

Vitoria-Gasteiz werd in 1181 gesticht door Sancho VI van Navarra. In 1200 werd de stad veroverd door Castilië en in 1431 werd zij tot stad verheven. In 1813 versloeg de hertog van Wellington hier een Frans leger waardoor de Franse bezetting van Spanje beëindigd werd. In het centrum van de stad staat het Monumento a la Independencia, dat herinnert aan deze veldslag.

Vitoria-Gasteiz is een belangrijk industrieel centrum. Het heeft de op een na hoogste levensstandaard van Spanje. In 2012 werd Vitoria-Gasteiz, vanwege de vele parken, lanen en groene zones, door de Europese Commissie tot Europese Groene Hoofdstad uitgeroepen.

Opmerkelijk in Vitoria zijn de vele culturele centra die de stad rijk is. De culturele centra, die volledig gesubsidieerde cursussen en opleidingen voor de Vitorianen verzorgen, zijn uniek in Baskenland. Tevens hebben toeristen die naar Vitoria komen de mogelijkheid gratis een fiets te huren of een museum te bezoeken.

In het gedeeltelijk ommuurde stadscentrum van Vitoria bevindt zich een kathedraal (gotiek; 12e-14e eeuw) en diverse kerken uit de 15e eeuw.