Het Azteekse Rijk of de Drievoudige Alliantie (Klassiek Nahuatl: Ēxcān Tlahtōlōyān, [ˈjéːʃkaːn̥ t͡ɬaʔtoːˈlóːjaːn̥]) was een alliantie van drie Nahua-stadstaten: Mexico-Tenochtitlan, Tetzcoco, en Tlacopan< /span>. Deze drie stadstaten heersten over dat gebied in en rond de Vallei van Mexico van 1428 tot de gecombineerde krachten van de Spaanse conquistadores en hun inheemse bondgenoten die regeerden onder Hernán Cortés versloegen hen in 1521.

De alliantie werd gevormd door de zegevierende facties van een burgeroorlog die werd uitgevochten tussen de stad Azcapotzalco< /span> en zijn voormalige zijrivierprovincies. Ondanks de aanvankelijke opvatting van het rijk als een alliantie van drie zelfbesturende stadstaten, is de hoofdstad Tenochtitlan werd militair dominant. Tegen de tijd dat de Spanjaarden arriveerden in 1519, werden de landen van de alliantie effectief geregeerd vanuit Tenochtitlan, terwijl andere partners van de alliantie hadden ondergeschikte rollen op zich genomen.

De alliantie voerde veroveringsoorlogen en breidde zich uit na haar oprichting. De alliantie controleerde het grootste deel van centraal Mexico op zijn hoogtepunt, evenals enkele verder weg gelegen gebieden in Meso-Amerika, zoals de provincie Xoconochco, een Azteekse exclave nabij de huidige Guatemalteekse grens. De Azteekse heerschappij is door geleerden beschreven als "hegemonisch" of "indirect". De Azteken lieten heersers van veroverde steden aan de macht, zolang ze ermee instemden om halfjaarlijks eerbetoon aan de alliantie te betalen, en om militaire troepen te leveren wanneer dat nodig was voor de Azteekse oorlogsinspanningen. In ruil daarvoor bood het keizerlijke gezag bescherming en politieke stabiliteit en faciliteerde het een geïntegreerd economisch netwerk van diverse landen en volkeren met een aanzienlijke lokale autonomie.

De Azteekse religie was een monistisch pantheïsme waarin het Nahua-concept van teotl werd opgevat als de oppergod Ometeotl, evenals een divers pantheon van mindere goden en manifestaties van de natuur. De volksreligie had de neiging om de mythologische en polytheïstische aspecten te omarmen, en de staatsgodsdienst van het rijk ondersteunde zowel het monisme van de hogere klassen als de populaire heterodoxies. Het rijk erkende zelfs officieel de grootste culten zodat de godheid werd vertegenwoordigd in het centrale tempelgebied van de hoofdstad Tenochtitlan. De keizerlijke cultus was specifiek die van de kenmerkende oorlogszuchtige beschermgod van de Mexica Huitzilopochtli. Volkeren mochten hun eigen religieuze tradities behouden en vrijelijk voortzetten in veroverde provincies, zolang ze de keizerlijke god Huitzilopochtli naar hun lokale pantheons.