Φτερωτή σφίγγα από το ανάκτορο του Δαρείου του Μεγάλου στα Σούσα

Τα Σούσα, πόλη επίσης γνωστή ως Σούσαν από τη Βίβλο, Σελεύκεια και Seleucia ad Eulaeum στα λατινικά, ήταν αρχαία πόλη του Ελάμ και μία από τις τέσσερις πρωτεύουσες της αρχαίας Περσικής Αυτοκρατορίας, στη σημερινή περιοχή του Ιράν. Κτίστηκε την αριστερή όχθη του Χοάσπου ποταμού σε πεδιάδα που διαρρέουν και πολλοί άλλοι ποταμοί, 150 μίλια ανατολικά του ποταμού Τίγρη

Η πόλη αποτελεί έναν από τους παλαιότερους γνωστούς οικισμούς, καθώς ιδρύθηκε πιθανότατα γύρω στο 4000 π.Χ.: τα πρώτα ίχνη οικισμού χρονολογούνται γύρω στο 7000 π.Χ. Τα Σούσα θεωρούνταν η πρωτεύουσα του βασιλείου του Ελάμ. Η πόλη εμφανίζεται σε πολύ πρώιμες σουμεριακές πηγές και περιγράφεται σαν μια από τις περιοχές που προστάτευε η θεά Ινάννα της Ουρούκ.

Τα Σούσα αναφέρονται στα Αγιόγραφα (Κετουβίμ) των Εβραϊκών Γραφών, κυρίως στο Βιβλίο της Εσθήρ, αλλά και στο Βιβλίο του Νεεμία και του Δανιήλ, οι οποίοι έζησαν στην πόλη κατά τον 6ο αιώνα π.Χ. Η Εσθήρ έγινε εκεί βασίλισσα κι έσωσε τους Ιουδαίους από γενοκτονία. Επίσης, αναφέρονται στα Ιωβηλαία (8:21 & 9:2) ως περιοχή που κληροδοτείται στο Σημ και το μεγαλύτερο γιο του, Ελάμ.

Τα Σούσα ενσωματώθηκαν από το Σαργών στην Ακκαδική Αυτοκρατορία περίπου το 2330 π.Χ. και παρέμεινε πρωτεύουσα περιφέρειας μέχρι το 2240 π.Χ., όταν ο τότε κυβερνήτης του επαναστάτησε και το απελευθέρωσε. Ωστόσο, κατακτήθηκε και πάλι από τη δυναστεία των Σουμερίων μέχρι την πτώση της Ουρ στους Ελαμίτες, οπότε κι έγινε ξανά πρωτεύουσα του Ελάμ. Στην πόλη μεταφέρθηκε η στήλη με τον Κώδικα του Χαμουραμπί, όπου και ανακαλύφθηκε το 1901.

Η πόλη κυριεύτηκε το 538 π.Χ. από τη Δυναστεία των Αχαιμενιδών υπό τον Κύρο το Μέγα, ενώ υπό τη βασιλεία του γιου του, Καμβύση Β', η πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας μεταφέρθηκε από τις Πασαργάδες στα Σούσα. Το 331 π.Χ., κυριεύτηκε από τον Αλέξανδρο το Μέγα, που κατέλυσε έτσι την Περσική Αυτοκρατορία. Διαδοχικά, πέρασε στη Δυναστεία των Σελευκιδών και μετονομάστηκε σε Σελεύκεια.

Περίπου έναν αιώνα αργότερα, η Παρθία ανεξαρτητοποιήθηκε από την Αυτοκρατορία των Σελευκιδών κι έτσι τα Σούσα έγιναν πρωτεύουσά της, όπως κι η πόλη Κτησιφών. Τα Σούσα αποτέλεσαν μέρος φυγής για τους Πάρθους και Πέρσες βασιλείς, καθώς η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία λεηλάτησε πέντε φορές την Κτησιφώντα μεταξύ 116 και 297. Το 116, ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Τραϊανός κατέλαβε τα Σούσα, αλλά γρήγορα απέσυρε τα στρατεύματά του.

Τρεις φορές καταστράφηκε η πόλη στην ιστορία της: αρχικά το 647 π.Χ. από τον Ασσουρμπανιπάλ, έπειτα το 638, όταν ο μουσουλμανικός στρατός κυρίευσε για πρώτη φορά την Περσική Αυτοκρατορία, και τελικά το 1218, όταν καταστράφηκε ολοσχερώς από επιδρομή των Μογγόλων.