Χωριά των Γιελάμου στο Σαν Φρανσίσκο  Η Αποστολή Αγίου Φρανσίσκου της Ασίζης (Αποστολή Ντολόρες)

Οι πρώτες αρχαιολογικές μαρτυρίες ανθρώπινης κατοίκησης στο έδαφος της πόλης του Σαν Φρανσίσκο χρονολογούνται στο 3000 π.Χ.[1] Η κοινότητα Γιελάμου της φυλής Οτσόν κατοικούσε σε μερικά μικρά χωριά όταν μια χερσαία ισπανική εξερευνητική αποστολή, με επικεφαλής τον Ντον Γκασπάρ Ντε Πορτόλα, έφτασε στις 2 Νοεμβρίου 1769, η πρώτη αποδεδειγμένη ευρωπαϊκή επίσκεψη στον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο.[2]

Η πρώτη ναυτική παρουσία σημειώθηκε στις 5 Αυγούστου 1775, όταν το πλοίο Σαν Κάρλος με εντολή του Χουάν Μανουέλ ντε Αγιάλα, έγινε το πρώτο πλοίο που αγκυροβόλησε στον κόλπο.[3] Το επόμενο έτος, στις 28 Μαρτίου 1776, οι Ισπανοί ίδρυσαν το Πρεσίντιο του Σαν Φρανσίσκο, ακολουθούμενο από μια αποστολή, την Αποστολή Αγίου Φρανσίσκου της Ασίζης (Αποστολή Ντολόρες), που ιδρύθηκε από τον Ισπανό εξερευνητή Χουάν Μπατίστα ντε Άνζα.

Μετά την ανεξαρτησία από την Ισπανία το 1821, η περιοχή έγινε μέρος του Μεξικού. Υπό τη Μεξικανική κυριαρχία, οι αποστολές σταδιακά τελείωσαν και τα εδάφη του ιδιωτικοποιήθηκαν. Το 1835, ο Γουίλιαμ Ρίτσαρντσον, ένας πολιτογραφημένος Μεξικανός πολίτης Αγγλικής καταγωγής, έχτισε την πρώτη ιδιωτική κατοικία,[4] κοντά σε ένα αγκυροβόλιο πλοίων γύρω από την σημερινή Πλατεία Πόρτσμουθ. Μαζί με τον Αλκάλντε Φρανσίσκο ντε Χάρο, εκπόνησε ένα ρυμοτομικό σχέδιο για τον διευρυμένο οικισμό και η πόλη, που ονομάστηκε Γιέρμπα Μπουένα, άρχισε να προσελκύει Αμερικανούς εποίκους.

Ο Πλοίαρχος Τζον Σλόατ διεκδίκησε την Καλιφόρνια για τις Ηνωμένες Πολιτείες στις 7 Ιουλίου 1846, κατά τη διάρκεια του Μεξικανό -Αμερικανικού πόλεμου και ο Πλοίαρχος Τζον Β. Μοντγκόμερι έφτασε για να διεκδικήσει την Γιέρμπα Μπουένα δύο ημέρες αργότερα. Το Γιέρμπα Μπουένα μετονομάστηκε σε Σαν Φρανσίσκο στις 30 Ιανουαρίου του επόμενου έτους και το Μεξικό παραχώρησε επίσημα το έδαφος στις Ηνωμένες Πολιτείες στο τέλος του πολέμου το 1848. Παρά την ελκυστική του θέση ως λιμάνι και ναυτική βάση, το Σαν Φρανσίσκο ήταν ακόμα ένας μικρός οικισμός με αφιλόξενη γεωγραφία.[5]

 Λιμάνι του Σαν Φρανσίσκο το 1851 Η Χουάνα Μπριονές ντε Μιράντα, θεωρείται η «Ιδρυτική μητέρα του Σαν Φρανσίσκο».[6]

Ο Πυρετός του Χρυσού της Καλιφόρνια έφερε μια πληθώρα αναζητητών θησαυρού (γνωστοί ως «σαρανταεννιάδες», ένας όρος προερχόμενος από το «1849»). Οι χρυσοθήρες μαζεύτηκαν στο Σαν Φρανσίσκο πάνω από την πόλη Μπενίκια, [7] αυξάνοντας τον πληθυσμό από 1.000 ατόμα το 1848 σε 25.000 μέχρι τον Δεκέμβριο του 1849.[8] Ο υποσχόμενος μεγάλος πλούτος ήταν τόσο ισχυρός που τα ναυτικά πληρώματα που έφταναν από τα πλοία εγκατέλειψαν και έσπευσαν στα πεδία χρυσού, αφήνοντας πίσω τους πολλά πλοία στο λιμάνι του Σαν Φρανσίσκο.[9]Μερικά από αυτά τα περίπου 500 εγκαταλελειμμένα πλοία χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς ως αποθήκες, σαλούν και ξενοδοχεία, που πολλά αφέθηκαν να σαπίσουν και μερικά βυθίστηκαν. Μέχρι το 1851, το λιμάνι επεκτάθηκε στον κόλπο με αποβάθρες, ενώ κτίρια χτίστηκαν ανάμεσα σε ναυάγια πλοίων. Μέχρι το 1870, το Γέρμπα Μπουένα Κόβε είχε γεμίσει για να δημιουργήσει νέα εδάφη. Τα θαμμένα πλοία εκτίθενται περιστασιακά όταν ανοίγονται θεμέλια για νέα κτίρια.[10]

Η Καλιφόρνια απέκτησε γρήγορα την ομοσπονιδιακή εξουσία το 1850 και ο αμερικανικός στρατός έχτισε το Φορτ Πόιντ στη Γκόλντεν Γκέιτ και το Φρούριο Αλκατράζ για να εξασφαλίσει τον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο. Οι ανακαλύψεις ασημιού, συμπεριλαμβανομένου του Comstock Lode στη Νεβάδα το 1859, οδήγησαν περαιτέρω στην ταχεία αύξηση του πληθυσμού. [11] Με μεγάλες ομάδες τυχοδιωκτών να φτάνουν στην πόλη, η ανομία ήταν συνηθισμένη και το τμήμα της πόλης της ακτής Μπάρμπαρι απέκτησε φήμη ως καταφύγιο για εγκληματίες, πορνείων και τυχερών παιχνιδιών.[12] Οι επιχειρηματίες προσπάθησαν να επωφεληθούν από τον πλούτο που δημιουργήθηκε από την Πυρετό του Χρυσού. Πρώτοι νικητές ήταν ο τραπεζικός κλάδος, με την ίδρυση της Γουέλς Φάργκο το 1852 και την Τράπεζα της Καλιφόρνιας το 1864. Η ανάπτυξη του λιμένα του Σαν Φρανσίσκο και η καθιέρωση το 1869 της χερσαίας πρόσβασης στο ανατολικό σιδηροδρομικό σύστημα των ΗΠΑ μέσω του πρόσφατου ολοκληρωμένου σιδηροδρόμου του Ειρηνικού βοήθησε να γίνει η περιοχή του κόλπου ως κέντρο εμπορίου. Εξυπηρετώντας τις ανάγκες και τα γούστα του αυξανόμενου πληθυσμού, ο Λίβαϊ Στράους άνοιξε μια επιχείρηση ξηρών ειδών και ο Ντομίνγκο Τζιραρντέλλι άρχισε να παράγει σοκολάτες. Οι Κινέζοι μετανάστες έκαναν την πόλη μια πολυγλωσσική κουλτούρα, δημιουργώντας τη συνοικία της Τσαινατάουν. Το 1870, οι Ασιάτες αποτελούσαν το 8% του πληθυσμού.[13] Η προκυμαία των βικτωριανών σπιτιών της πόλης άρχισε να διαμορφώνεται και οι ηγέτες των πολιτικών ομάδων έκαναν εκστρατεία για να δημιουργηθεί ένα ευρύχωρο δημόσιο πάρκο, με αποτέλεσμα τα σχέδια για το πάρκο Γκόλντεν Γκέιτ. Οι κάτοικοι έχτισαν σχολεία, εκκλησίες, θέατρα και όλα τα χαρακτηριστικά της ζωής σε μια πόλη. Το Πρεσίντιο εξελίχθηκε στη σημαντικότερη αμερικανική στρατιωτική δομή στην ακτή του Ειρηνικού.[14] Μέχρι το 1890, ο πληθυσμός του Σαν Φρανσίσκο πλησίασε τις 300.000, καθιστώντας την όγδοη μεγαλύτερη πόλη στις Ηνωμένες Πολιτείες εκείνη την εποχή. Γύρω στο 1901, το Σαν Φρανσίσκο ήταν μια μεγάλη πόλη γνωστή για το λαμπερό στιλ, τα υπέροχα ξενοδοχεία, τα επιδεικτικά αρχοντικά στο Νομπ Χιλλ και μια ακμάζουσα καλλιτεχνική σκηνή.[15] Η πρώτη επιδημία πανώλης της Βόρειας Αμερικής ήταν η πανούκλα του Σαν Φρανσίσκο το 1900-1904.[16]

Στις 5:12 το πρωί στις 18 Απριλίου 1906, ένας μεγάλος σεισμός έπληξε το Σαν Φρανσίσκο και τη βόρεια Καλιφόρνια. Καθώς τα κτίρια κατέρρευσαν από τη σεισμική ακολουθία, το σπάσιμο σωλήνων αερίου άναψαν φωτιές που εξαπλώθηκαν σε όλη την πόλη και ήταν εκτός ελέγχου για αρκετές ημέρες. Με το δίκτυο ύδρευσης να είναι εκτός λειτουργίας, το Σώμα Πυροβολικού του Πρεσίντιο προσπάθησε να περιορίσει την πυρκαγιά ανατινάζοντας κτίρια.[17] Περισσότερα από τα 3/4 της πόλης ήταν ερειπωμένα, συμπεριλαμβανομένου σχεδόν ολόκληρου του πυρήνα του κέντρου της πόλης. [18] Σύγχρονοι ερευνητές ανέφεραν ότι 498 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, αν και οι σύγχρονες εκτιμήσεις αναφέρουν τον αριθμό σε αρκετές χιλιάδες. [19] Περισσότεροι από τον μισό πληθυσμό των 400.000 κατοίκων της πόλης έμειναν άστεγοι..[20] Οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν προσωρινά σε αυτοσχέδιες δομές με σκηνές στο πάρκο Γκόλντεν Γκέιτ, το Πρεσίντιο, στις παραλίες και αλλού. Πολλοί κάτοικοι έφυγαν μόνιμα προς τον Ανατολικό Κόλπο.

 Το Μεγάρο των Καλών Τεχνών στην έκθεση Παναμά -Ειρηνικού 1915

Η ανοικοδόμηση ήταν γρήγορη και πραγματοποιήθηκε σε μεγάλη κλίμακα. Απορρίπτοντας τις εκκλήσεις για την πλήρη αναδιαμόρφωση των συγκοινωνίων, οι κάτοικοι επέλεξαν την ταχύτητα.[22] Η Τράπεζα της Ιταλίας του Αμαντέο Τζανίνι, που αργότερα έγινε Τράπεζα της Αμερικής, παρείχε δάνεια σε πολλούς από εκείνους των οποίων τα μέσα διαβίωσης είχαν καταστραφεί. Ο Σύνδεσμος Σχεδιασμού και Αστικής Έρευνας του Σαν Φρανσίσκο ιδρύθηκε το 1910 για να αντιμετωπίσει την ποιότητα των κατοικιών μετά τον σεισμό.[23] Ο σεισμός επιτάχυνε την ανάπτυξη δυτικών γειτονιών που επέζησαν της πυρκαγιάς, συμπεριλαμβανομένου του Pacific Heights, όπου πολλοί από τους πλούσιους της πόλης ξαναέχτισαν τα αρχοντικά τους.[24]Με τη σειρά τους, τα κατεστραμμένα αρχοντικά του Νομπ Χιλλ έγιναν μεγάλα ξενοδοχεία. Το Δημαρχείο ξανακατασκευάστηκε σε υπέροχο στιλ Beaux Arts και η πόλη γιόρτασε την αναγέννησή της στη Διεθνή Έκθεση Παναμά -Ειρηνικού το 1915.[25]

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου το Σαν Φρανσίσκο έφτιαξε μερικές από τις σημαντικότερες υποδομές του. Ο πολιτικός μηχανικός Μάικλ Ο'Σώνεσσυ προσλήφθηκε από τον δήμαρχο του Σαν Φρανσίσκο Τζέιμς Ρολφ ως επικεφαλής μηχανικός για την πόλη τον Σεπτέμβριο του 1912 για να επιβλέψει την κατασκευή του υδραγωγείου Twin Peaks, της σήραγγας Στόκτον, του San Francisco Municipal Railway, του Βοηθητικού Συτστήματος ύδρευσης, και νέες αποχετεύσεις. Οι γραμμές του τραμ του Σαν Φρανσίσκο, από τις οποίες οι J, K, L, M και N σώζονται μέχρι σήμερα, έγιναν από τον Ο'Σώνεσσυ μεταξύ 1915 και 1927. Η άφθονη παροχή νερού επέτρεψε στο Σαν Φρανσίσκο να αναπτυχθεί στην πόλη που έχει γίνει σήμερα.

 Η Γέφυρα του Κόλπου, υπό κατασκευή το 1935, χρειάστηκε σαράντα μήνες για να ολοκληρωθεί.

Στα επόμενα χρόνια, η πόλη σταθεροποίησε τη θέση της ως οικονομικής πρωτεύουσας, μετά το κραχ του χρηματιστηρίου του 1929, καθώς καμία τράπεζα με έδρα στο Σαν Φρανσίσκο δεν πτώχευσε.[26] Πράγματι, ήταν στο απόγειο της Μεγάλης Ύφεσης που το Σαν Φρανσίσκο ανέλαβε δύο μεγάλα δήμοσια έργα, κατασκευάζοντας ταυτόχρονα τη γέφυρα Σαν Φρανσίσκο – Κόλπου Όκλαντ και τη γέφυρα Γκόλντεν Γκέιτ, ολοκληρώνοντάς τα το 1936 και το 1937, αντίστοιχα. Σε αυτήν την περίοδο που το νησί Αλκατράζ, μια πρώην στρατιωτική δομή, άρχισε να λειτουργεί ως ομοσπονδιακή φυλακή μέγιστης ασφάλειας, όπου στεγάζονταν διαβόητοι κρατούμενοι όπως ο Αλ Καπόνε και ο Ρόμπερτ Στράουντ. Το Σαν Φρανσίσκο γιόρτασε αργότερα το μεγαλείο του με μια παγκόσμια έκθεση, τη Διεθνή Έκθεση Γκόλντεν Γκέιτ το 1939 – 40, δημιουργώντας το Treasure Island στη μέση του κόλπου για να το στεγάσει.[27]

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το Ναυπηγείο Χάντερς Πόιντ έγινε κομβικό σημείο δραστηριότητας και το Φορτ Μάσον έγινε το κύριο λιμάνι επιβίβασης για τα μέλη του πολεμικού ναυτικού που στέλνονταν στο Θέατρο Επιχειρήσεων του Ειρηνικού.[28] Η έκρηξη των θέσεων εργασίας τράβηξε πολλούς ανθρώπους, ειδικά Αφροαμερικανούς από το Νότο, στην περιοχή. Μετά το τέλος του πολέμου, πολλοί στρατιωτικοί που επέστρεφαν από το εξωτερικό και πολίτες που είχαν αρχικά έρθει για εργασία αποφάσισαν να μείνουν. Ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών που δημιούργησε τα Ηνωμένα Έθνη συντάχθηκε και υπογράφηκε στο Σαν Φρανσίσκο το 1945 και, το 1951, καθώς η Συνθήκη του Σαν Φρανσίσκο επανέφερε ειρηνικές σχέσεις μεταξύ της Ιαπωνίας και των Συμμαχικών Δυνάμεων.[29]

Τα έργα πολεοδομικού σχεδιασμού στη δεκαετία του 1950 και του 1960 περιλάμβαναν εκτεταμένη κατεδάφιση και ανάπλαση γειτονιών της δυτικής πλευράς και η κατασκευή νέων αυτοκινητόδρομων, από τους οποίους μόνο μια σειρά μικρών τμημάτων κατασκευάστηκαν προτού σταματήσουν από την αντιπολίτευση.[30] Η έναρξη της μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων έκανε τους μικρούς προβλήτες του Σαν Φρανσίσκο παρωχημένους και η δραστηριότητα φορτίων μεταφέρθηκε στο μεγαλύτερο λιμάνι του Όκλαντ.[31] Η πόλη άρχισε να χάνει βιομηχανικές θέσεις εργασίας και στράφηκε στον τουρισμό ως το πιο σημαντικό τμήμα της οικονομίας της.[32] Τα προάστια γνώρισαν ταχεία ανάπτυξη και το Σαν Φρανσίσκο υπέστη σημαντική δημογραφική αλλαγή, καθώς μεγάλα τμήματα του λευκού πληθυσμού εγκατέλειψαν την πόλη, που αντικαταστάθηκε από ένα αυξανόμενο κύμα μετανάστευσης από την Ασία και τη Λατινική Αμερική.[33][34] Από το 1950 έως το 1980, η πόλη έχασε πάνω από το 10% του πληθυσμού της.

 Το Transamerica Pyramid ήταν το ψηλότερο κτίριο στο Σαν Φρανσίσκο μέχρι το 2016, όταν το Salesforce Tower το ξεπέρασε.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το Σαν Φρανσίσκο έγινε πόλος έλξης για την αντικουλτούρα της Αμερικής. Οι συγγραφείς της Beat Generation τροφοδότησαν την Αναγέννηση του Σαν Φρανσίσκο και επικεντρώθηκαν στη γειτονιά Νορθ Μπιτς τη δεκαετία του 1950.[35] Οι Χίπις άρχισαν να συρρέουν στο Χάιτ-Άσμπερι στη δεκαετία του 1960, φτάνοντας στο αποκορύφωμά τους με το Καλοκαίρι της Αγάπης του 1967.[36] Τη δεκαετία του 1970, η πόλη έγινε κέντρο του κινήματος για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, με την εμφάνιση του Κάστρο ως αστικό ομοφυλόφιλο χωριό, καθώς η εκλογή του Χάρβεϊ Μιλκ στο Εποπτικό Συμβούλιο[37] και η δολοφονία του, μαζί με τον δήμαρχο Τζωρτζ Μοσκόνε, το 1978.

Η Bank of America ολοκλήρωσε το κτίριο 555 California Street το 1969 και η Transamerica Pyramid ολοκληρώθηκε το 1972,[38] πυροδοτώντας ένα κύμα κατασκευής μεγάλων ουρανοξυστών που κράτησε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, μια περίοδο εκτεταμένης πολυώροφης ανάπτυξης στο κέντρο της πόλης.[39] Στη δεκαετία του 1980 παρατηρήθηκε επίσης δραματική αύξηση του αριθμού των αστέγων στην πόλη, ένα ζήτημα που παραμένει μέχρι σήμερα, παρά τις πολλές προσπάθειες αντιμετώπισής του.[40] Ο σεισμός του 1989 προκάλεσε καταστροφές και απώλειες ανθρωπινών ζωών σε όλη την περιοχή του Κόλπου. Στο Σαν Φρανσίσκο, ο σεισμός προκάλεσε σοβαρές ζημιές σε δομές στις περιοχές και προκάλεσε την κατεδάφιση του κατεστραμμένου αυτοκινητόδρομου του Embarcadero και νότια της Αγοράς και μεγάλο μέρος του κατεστραμμένου κεντρικού αυτοκινητόδρομου, επιτρέποντας στην πόλη να ανακτήσει το Embarcadero ως την ιστορική προκυμαία του στο κέντρο της πόλης και αναζωογονώντας τη γειτονιά Hayes Valley.[41]

Τις δύο πρόσφατες δεκαετίες υπήρξε άνθηση οποία οδηγήθηκε από τη βιομηχανία του διαδικτύου. Πρώτα ήταν η άνθηση των dot-com στα τέλη της δεκαετίας του 1990, καθώς οι νεοσύστατες εταιρείες αναζωογόνησαν την οικονομία του Σαν Φρανσίσκο. Μεγάλος αριθμός επιχειρηματιών και προγραμματιστών εφαρμογών υπολογιστών μετακόμισαν στην πόλη, ακολουθούμενοι από επαγγελματίες του μάρκετινγκ, του σχεδιασμού και των πωλήσεων, αλλάζοντας το κοινωνικό τοπίο καθώς οι άλλοτε φτωχότερες γειτονιές γίνονταν όλο και πιο δυναμικές.[42] Η ζήτηση για νέους χώρους στέγασης και γραφείων πυροδότησε ένα δεύτερο κύμα πολυώροφης ανάπτυξης, αυτή τη φορά στη νότια περιοχή της αγοράς. [43] Μέχρι το 2000, ο πληθυσμός της πόλης έφθασε σε νέα υψηλά επίπεδα, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ που είχε οριστεί το 1950. Όταν έσκασε η τεχνολογική φούσκα το 2001, πολλές από αυτές τις εταιρείες συγχωνεύτηκαν και οι υπάλληλοί τους απολύθηκαν. Ωστόσο, η υψηλή τεχνολογία και η επιχειρηματικότητα παραμένουν βασικοί πυλώνες της οικονομίας του Σαν Φρανσίσκο. Στα μέσα της δεκαετίας του 2000, η έκρηξη των κοινωνικών μέσων είχε αρχίσει, με το Σαν Φρανσίσκο να γίνεται δημοφιλής τοποθεσία για γραφεία τεχνολογίας και τόπο διαμονής για άτομα που απασχολούνται σε εταιρείες της Silicon Valley, όπως η Apple και η Google.[44]