Η Πυραμίδα του Κεστίου από τον Τζιοβάνι-Μπατίστα Πιρανέζι (18ος αι.). Η Πυραμίδα του Κεστίου και τα περίχωρα από τον Τζουζέπε Βάσι (18ος αι.).

Η πυραμίδα κτίστηκε για τον Γάιο Κέστιο Έπουλο, τον γιο του Λεύκιου, από την Πομπίλια φυλή. Η επιγραφή σε αυτήν αναφέρει ότι ο Κέστιος ήταν πραίτορας, τριβούνος του λαού (tribunus plebis) και ένας των Επτά Εορταστών Ανδρών (septemvir Epulones). Ο τάφος ολοκληρώθηκε σε 330 ημέρες και ήταν ένας από τους δύο τάφους σε σχήμα πυραμίδας στην πόλη της Ρώμης.[1] Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί, ότι η κατασκευή του ρυθμιζόταν από νόμους για τις δαπάνες, οι οποίοι περιορίζουν τις ακραίες εκδηλώσεις πλούτου, όπως σε εορτές, ρούχα, κηδείες και τάφους. Ενώ αυτοί οι νόμοι μπορούν να αναχθούν στα μέσα του 5ου αι. π.Χ., ψηφίστηκαν και επιβλήθηκαν πολύ πιο αυστηρά την εποχή του τέλους του Κέστιου.[2] Το έντονα οξυκόρυφο σχήμα της πυραμίδας θυμίζει έντονα τις πυραμίδες της Νουβίας, ιδιαίτερα το βασίλειο της Μερόης, το οποίο είχε δεχθεί επίθεση από τη Ρώμη το 23 π.Χ. Η ομοιότητα υποδηλώνει, ότι ο Κέστιος είχε ενδεχομένως υπηρετήσει σε εκείνη την εκστρατεία και ίσως σκόπευε η πυραμίδα να χρησιμεύσει ως ανάμνησή της. Η πυραμίδα του δεν ήταν η μόνη στη Ρώμη: μία μεγαλύτερη—η «πυραμίδα του Ρωμύλου»— παρόμοιας μορφής, αλλά άγνωστης προέλευσης, βρισκόταν ανάμεσα στο Βατικανό και το Μαυσωλείο του Αδριανού, αλλά διαλύθηκε τον 16ο αι. από τον Ππάπα Αλέξανδρο ΣΤ΄ και το μάρμαρο χρησιμοποιήθηκε για την κλίμακα της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου.[3][4]

 Λεπτομέρεια της κορυφής της πυραμίδας.

Μερικοί συγγραφείς έχουν αμφισβητήσει εάν οι ρωμαϊκές πυραμίδες διαμορφώθηκαν με βάση τις πολύ λιγότερο οξυκόρυφες αιγυπτιακές πυραμίδες, για παράδειγμα τις περίφημες πυραμίδες της Γκίζας. Ωστόσο, οι σχετικά χαμηλές πυραμίδες τύπου Γκίζας δεν χρησιμοποιήθηκαν αποκλειστικά από τους Αιγύπτιους. Οι πιο απότομες πυραμίδες του νουβικού τύπου ευνοήθηκαν από την Πτολεμαϊκή δυναστεία της Αιγύπτου, που είχε λήξει με τη ρωμαϊκή κατάκτηση το 30 π.Χ. Η πυραμίδα, ούτως ή άλλως, κτίστηκε σε μία περίοδο που στη Ρώμη ήταν του συρμού όλα τα αιγυπτιακά πράγματα. Η συγχώνευση του ρωμαϊκού και του αιγυπτιακού στυλ αναδεικνύεται περαιτέρω, από το γεγονός ότι το εξωτερικό είναι ευδιάκριτα «αιγυπτιακό», ενώ το εσωτερικό παρουσιάζει κλασικές ρωμαϊκές τοιχογραφίες και μία θολωτή ημικυλινδρική οροφή. [5] Ο Μέγιστος Ιππόδρομος στολίστηκε από τον Αύγουστο με έναν αιγυπτιακό οβελίσκο και πυραμίδες κτίστηκαν σε άλλα μέρη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας περίπου αυτή την εποχή. Η πυραμίδα του Φαλικόν (Falicon) κοντά στη Νίκαια στη Γαλλία θεωρείται από ορισμένους, ότι κατασκευάστηκε από Ρωμαίους λεγεωνάριους, που ακολουθούσαν μία αιγυπτιακή λατρεία,[6] αλλά πιο πρόσφατη έρευνα έχει δείξει, ότι κτίστηκε στην πραγματικότητα μεταξύ 1803 και 1812.[7]

Κατά την κατασκευή των Αυρηλιανών Τειχών μεταξύ 271 και 275, η πυραμίδα ενσωματώθηκε στα τείχη, για να σχηματίσει έναν τριγωνικό προμαχώνα. Ήταν μία από τις πολλές κατασκευές στην πόλη, που επαναχρησιμοποιήθηκαν, για να αποτελέσουν μέρος των νέων τειχών, πιθανώς για να μειωθεί το κόστος και να καταστεί δυνατή η ταχύτερη κατασκευή της δομής. Αποτελεί ακόμη μέρος ενός καλοδιατηρημένου τμήματος των τειχών, σε μικρή απόσταση από την Πύλη του Αγίου Παύλου (Porta San Paolo).[8]

Η προέλευση της πυραμίδας ξεχάστηκε κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Οι κάτοικοι της Ρώμης πίστευαν, ότι ήταν ο τάφος του Ρώμου (Meta Remi) και ότι ο αντίστοιχος κοντά στο Βατικανό ήταν ο τάφος του Ρωμύλου, μία πεποίθηση που καταγράφηκε από τον Πετράρχη.[9][10] Η πραγματική προέλευσή του αποσαφηνίστηκε από τις ανασκαφές του πάπα Αλεξάνδρου Ζ΄ τη δεκαετία του 1660, ο οποίος καθάρισε τη βλάστηση, που είχε κατακλύσει την πυραμίδα, αποκάλυψε τις επιγραφές στις πλευρές της, εισέδυσε στον ταφικό θάλαμο της πυραμίδας και βρήκε έξω τις βάσεις δύο χάλκινων αγαλμάτων, που στέκοντο δίπλα στο μνημείο.[3]

Η πυραμίδα ήταν ένα σημαντικό αξιοθέατο για πολλούς, που έκαναν τη Μεγάλη Περιήγηση τον 18ο και τον 19ο αι. Θαυμάστηκε πολύ από τους αρχιτέκτονες και έγινε το πρωταρχικό μοντέλο για τις πυραμίδες, που κατασκευάστηκαν στη Δύση κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.[11] Ο Πέρσι Σέλλεϋ το περιέγραψε ως «μία πυραμίδα με υπέροχη κορυφή» στο Aδωναΐς, την ελεγεία του 1821 για τον Τζον Κετς . Με τη σειρά του, ο Άγγλος μυθιστοριογράφος και ποιητής Τόμας Χάρντυ είδε την πυραμίδα κατά τη διάρκεια μίας επίσκεψης στο κοντινό προτεσταντικό κοιμητήριο το 1887 και εμπνεύστηκε να γράψει το ποίημα Ρώμη: στην πυραμίδα του Κέστιου, κοντά στους τάφους των Σέλλεϋ και Κητς, στο οποίο αναρωτήθηκε: «Ποιος, λοιπόν, ήταν ο Κέστιος, και τι είναι για μένα;».[12]

Το 2001, η είσοδος και το εσωτερικό της πυραμίδας υποβλήθηκαν σε αποκατάσταση. Το 2011, ανακοινώθηκαν περαιτέρω εργασίες, για τον καθαρισμό και την αποκατάσταση της πολύ κατεστραμμένης μαρμάρινης επένδυσης της πυραμίδας, μέσω της οποίας η εισροή νερού έθετε σε κίνδυνο τις μέσα τοιχογραφίες. Η αποκατάσταση χρηματοδοτείται από τον Ιάπωνα επιχειρηματία Yuzo Yagi, του οποίου η δωρεά ύψους 1 εκατομμυρίου ευρώ οδήγησε σε πρόσκληση υποβολής προσφορών για την εκτέλεση των εργασιών, που εκδόθηκε από την Soprintendenza Speciale per i Beni Archeologici di Roma[13] της οποίας οι υπάλληλοι εκπόνησαν το έργο και επιβλέπουν μία τέτοια παρέμβαση μαζί με το Υπουργείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ιταλίας.[14] Οι εργασίες αποκατάστασης ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 2013.[15]

Η πυραμίδα έγινε το όνομα του σταθμού Πυραμίδα στο μετρό της Ρώμης.[16]