ताजमहल
( Tac Mahal )Tac Mahal (Devanaqari: ताज महल, Nəstaliq: تاج محل) — Hindistanda tikili. Dünyanın yeni yeddi möcüzəsindən biri.
Cahan şah 23 il ərzində qəddar babası Cahangir şahdan nəsihət alardı. Babası ona həmişə arvadının sözünə baxmamağı tapşırardı. Bundan ilham alan Şahzadə Cahan həmişə qəddar olar, digər qardaşlarından seçilərdi. Ona görə babası Cahangir şahın gözünə girərdi. Ancaq 29 yaşında ölkəni gəzmək istəyən Şahzadə, Mümtazı görən kimi ona aşiq olur və babasının sözündən çıxaraq, Cahangir şaha nifrət bəsləyir. 32 yaşında babasını öldürüb, onun mirasına sahib olur və Mümtazla evlənir. Cahan şahın arvadı Ərcümənd banu gözəlliyi, zəkası, yaxşı əməlləri ilə bütün imperatorluğun könlünü fəth etmiş, ən çox seçilən sultan idi. Bu sifətlərindən başqa həm də Mümtaz Mahal kimi tanınırdı. Cahan şah ona hələ 20yaşında ikən aşiq olmuş, evlənmək üçün 12 il gözləmişdi. Cahan şah çox sevdiyi arvadını getdiyi hər yerə aparır, onun fikirlərini, zövqünü əsas götürürdü.
Bu həssas, ağı...Read more
Tac Mahal (Devanaqari: ताज महल, Nəstaliq: تاج محل) — Hindistanda tikili. Dünyanın yeni yeddi möcüzəsindən biri.
Cahan şah 23 il ərzində qəddar babası Cahangir şahdan nəsihət alardı. Babası ona həmişə arvadının sözünə baxmamağı tapşırardı. Bundan ilham alan Şahzadə Cahan həmişə qəddar olar, digər qardaşlarından seçilərdi. Ona görə babası Cahangir şahın gözünə girərdi. Ancaq 29 yaşında ölkəni gəzmək istəyən Şahzadə, Mümtazı görən kimi ona aşiq olur və babasının sözündən çıxaraq, Cahangir şaha nifrət bəsləyir. 32 yaşında babasını öldürüb, onun mirasına sahib olur və Mümtazla evlənir. Cahan şahın arvadı Ərcümənd banu gözəlliyi, zəkası, yaxşı əməlləri ilə bütün imperatorluğun könlünü fəth etmiş, ən çox seçilən sultan idi. Bu sifətlərindən başqa həm də Mümtaz Mahal kimi tanınırdı. Cahan şah ona hələ 20yaşında ikən aşiq olmuş, evlənmək üçün 12 il gözləmişdi. Cahan şah çox sevdiyi arvadını getdiyi hər yerə aparır, onun fikirlərini, zövqünü əsas götürürdü.
Bu həssas, ağıllı və gözəl qadın 1631-ci ildə 14-cü uşağını dünyaya gətirərkən vəfat etdi. Hətta Cahan şah öz yuxusunda arvadı ilə arasında olan 14 pilləkəndən arvadının yıxıldığını görür. Həmən yuxudan 1 gün sonra Mümtaz mahal vəfat edir. Bu səbəbdən Cahan şah 14-cü övladına nifrət edir, həmişə onun üzünə baxmırdı. Cahan şah arvadının ölümünə yas saxladığı səkkiz gün ərzində yeməkdən, içməkdən qalmış, evdən eşiyə çıxmamışdı. Doqquzuncu gün mənzilinin qapısını açıb bayıra çıxdığı zaman saçlarının ağappaq olduğu, xeyli qocaldığı göründü.
Həssas, həqiqi aşiq, vəfalı hökmdar ölüncəyə qədər qəlbində yaşadacağı sevgili arvadı üçün bir türbə tikdirməyi qərara aldı. Bu türbə saf eşqi simvollaşdıracaq şəkildə gözəl, qəlb açan, eyni zamanda möhtəşəm olmalı idi. Bunun üçün dünyanın ən böyük ustalarını tapacaq, xəzinəsini bu əsərə xərcləməyi onların ixtiyarına verəcəkdi. Bu məqsədlə İstanbuldan memarlar gətirilmişdir. Gələnlər Memar Sinanın tələbələrindən olan memar Mehmet İsa Əfəndi və onun dəstəsi idi.
Bu abidə Cahan şahın İstanbuldan dəvət edib. Uzuş və Olancık bu Tac Mahalı özləri tikmişlər.
Tac-Mahal Hindistanın hər il milyonlarla turist cəlb edən ən görməli yerlərindən biridir. Bu abidə 1983-cü ildə UNESCO-nun Dünya Mədəni İrs Siyahısına, 2007-ci ildə isə ümumdünya səsverməsi nəticəsində Dünyanın Yeddi yeni möcüzəsi siyahısına salınıb.
Monumental giriş qapısı
Xəttatlıq nümunəsi1601-ci ildə Moğol xalqı tərəfindən fəth edilən Burhanpur şəhəri Dəkkən sultanlarına qarşı hərbi əməliyyatlar üçün baza olaraq istifadə edilirdi. Həyat yoldaşını səfərlərdə müşayiət edən Mümtaz Mahal, 1631-ci ildəki üsyanı yatırmaq üçün də çıxdığı hərbi yürüş zamanı da həyat yoldaşı ilə birlikdə Burhanpura getmişdir. On dördüncü uşağına hamilə olan Mümtaz Mahal, 17 iyun 1634-cü ildə, uşağın doğuşu zamanı öldü. Cəsədi altı aydan sonra Aqraya köçürüldü.
TikilməsiTürbə, hər iki tərəfində simmetrik tikililər kimi tikilmiş məscid və qonaq evi kompleksi ilə birlikdə abidəli giriş qapısından ibarət formadadır. 1632-ci ildə tikintisinə başlanan abidə, abadlıq işləri və digər binalarla birlikdə 1652-ci ildə bitirilmişdir.
Məzarın inşası üçün memarlar və ustalar komitəsi quran hökmdar, yerli hindistanlılarla yanaşı Osmanlı, İran, Suriya mənşəli ustalar və sənətkarlara da vəzifələr vermişdir. Bağdaddan xəttatlar, Buxaradan mozaika ustaları, İstanbuldan günbəz ustaları, Səmərqənddən minarə ustaları, Qəndəhardan daş ustaları, Şirazdan rəsm ustaları gətirdilmişdir. Tac Mahalın əsas memarı kim olduğuna dair bir çox fikir var. Bəziləri Venesiyadan Jeromino Veroneo adlı bir İtalyanın və ya Bordodan Augistin adlı bir Fransızın, digərləri isə Osmanlı memarı Mehmet İsa Əfəndi adlı bir şəxsin binanın əsas memarı olduğu fikrini irəli sürmüşdürlər. "Divan-ı Mühəndis" adlı XVII əsrdən qalmış bir əlyazmada Lütfullah Mühəndis əl-Lâhârî, atası Usta Əhmədin Tac Mahalın memarı olduğunu bildirir. Bu əlyazma aşkar edildikdən sonra, 1930-cu illərdə "Nâdirü'l-əsr" Usta Əhmədin binanın əsas memarı olduğu görüşü qəbul edilmişdir. Şah Cahanın ən sevilən memarı olan Usta Əhməd, Tac Mahal haqqında əfsanələrdə tez-tez təsvir edildiyi kimi əlləri kəsilərək işgəncə görməmiş; binanın tamamlanmasından 9 il sonra Lahorda ölmüşdür.
Add new comment