สิทธิครอบครองและพกพาอาวุธ

สิทธิครอบครองและพกพาอาวุธ หรือมักเรียกสั้น ๆ ว่า สิทธิพกพาอาวุธ เป็นสิทธิของบุคคลในการครอบครองอาวุธเพื่อพิทักษ์ชีวิต เสรีภาพและทรัพย์สิน ความมุ่งหมายของสิทธิปืนคือเพื่อป้องกันตน รวมทั้งเป็นหลักประกันต่อต้านทรราช ตลอดจนเพื่อกิจกรรมล่าสัตว์และการกีฬา มีประเทศที่รับรองสิทธิครอบครองและพกพาอาวุธ ได้แก่ เช็กเกีย กัวเตมาลา สวิตเซอร์แลนด์ ยูเครน สหรัฐ และเยเมน

ปรากฏการบรรจุสิทธิดังกล่าวในรัฐธรรมนูญลายลักษณ์อักษรไม่บ่อยนัก ในปี ค.ศ. 1875 พบว่า ร้อยละ 17 ของรัฐธรรมนูญของประเทศต่าง ๆ มีสิทธิพกพาอาวุธ นับแต่ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 สัดส่วนดังกล่าวลดลงเหลือน้อยกว่าร้อยละ 9 และลดลงอย่างต่อเนื่อง การศึกษาของทอม กินสเบิร์ก และคณะ พบว่า มีรัฐธรรมนูญเพียง 15 ฉบับ (ใน 9 ประเทศ) ที่ระบุสิทธิพกพาอาวุธอย่างชัดแจ้ง เกือบทั้งหมดเป็นรัฐธรรมนูญในลาตินอเมริกา และส่วนใหญ่มาจากคริสต์ศตวรรษที่ 19