Konstantinopolis ( คอนสแตนติโนเปิล )

คอนสแตนติโนเปิล (อังกฤษ: Constantinople; กรีก: Κωνσταντινούπολις, อักษรโรมัน: Konstantinoúpolis; ละติน: Constantinopolis; ตุรกีออตโตมัน: قسطنطينيه‎, อักษรโรมัน: Ḳosṭanṭīnīye) เป็นเมืองหลวงของจักรวรรดิโรมัน ระหว่างปี ค.ศ. 330 ถึง ค.ศ. 395; ของจักรวรรดิไบแซนไทน์ ระหว่างปี ค.ศ. 395 ถึง ค.ศ. 1204 และระหว่างปี ค.ศ. 1261 ถึง ค.ศ. 1453; ของจักรวรรดิละติน ระหว่างปี ค.ศ. 1204 ถึง ค.ศ. 1261) ; และของจักรวรรดิออตโตมัน ระหว่างปี ค.ศ. 1453 ถึง ค.ศ. 1922

คอนสแตนติโนเปิลตั้งอยู่ระหว่างโกลเดนฮอร์น (Golden Horn) และทะเลมาร์มารา (Sea of Marmara) ตรงจุดที่ทวีปยุโรปพบกับทวีปเอเชีย ตลอดสมัยกลางคอนสแตนติโนเปิลเป็นเมืองที่ใหญ่ที่สุดในทวีปยุโรป และร่ำรวยที่สุด

ชื่อของเมืองก็ขึ้นอยู่กับผู้ใดเป็นผู้ครองแต่ที่รู้จักกันก็ได้แก่ บิแซนเทียม (Byzantium) (กรีก: Βυζάντιον; Byzántion), โรมใหม่ (ละติน: Nova Roma), คอนสแตนติโนเปิล และ สตัมบูล (Stamboul) บางทีชาวสลาฟก็เรียกว่า ซาร์กราด (“เมืองแห่งจักรพรรดิ”) ขณะที่ไวกิงเรียกว่า มิคลากราด (Miklagård) หรือ “the Great City” ซึ่งคล้ายกับภาษากรีกที่เรียกเมืองใหญ่ ๆ ว่า “the City” (ἡ Πόλις (hē Pólis))

คอนสแตนติโนเปิลได้รับการขนานนามใหม่เป็นภาษาตุรกีสมัยใหม่ว่า “อิสตันบูล” ในปี ค.ศ. 1930 ตามนโยบายปฏิรูปตุรกีของมุสทาฟา เคมัล อาทาทืร์ค อดีตประธานาธิบดีตุรกี ซึ่งเป็นชื่อที่มาจากวลีกรีก “eis tēn polin” ที่แปลว่า “แก่เมืองคอนสแตนติโนเปิล”