Nan Madol (zwane także „Wenecją Mikronezji” lub „Wenecją Pacyfiku”) – ruiny megalitycznego miasta, ośrodka ceremonialnego saudeleurów z XII/XIII–XV/XVI wieku, położone na ponad 100 sztucznych wysepkach utworzonych na rafie w pobliżu Temwen Island na południowy wschód od Pohnpei w Mikronezji. Wysepki oddzielone są od siebie kanałami.
W 2016 roku Nan Madol wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO i jednocześnie umieszczono na liście światowego dziedzictwa w zagrożeniu z uwagi na zamulenie powodujące niekontrolowany rozrost namorzyn blokujących kanały.
Nan Madol (zwane także „Wenecją Mikronezji” lub „Wenecją Pacyfiku”) – ruiny megalitycznego miasta, ośrodka ceremonialnego saudeleurów z XII/XIII–XV/XVI wieku, położone na ponad 100 sztucznych wysepkach utworzonych na rafie w pobliżu Temwen Island na południowy wschód od Pohnpei w Mikronezji. Wysepki oddzielone są od siebie kanałami.
W 2016 roku Nan Madol wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO i jednocześnie umieszczono na liście światowego dziedzictwa w zagrożeniu z uwagi na zamulenie powodujące niekontrolowany rozrost namorzyn blokujących kanały.
Historia wyspy znana jest przede wszystkim z przekazu ustnego i dzielona jest na cztery okresy: okres ludzi, okres saudeleurów, okres nahmwarki i okres obcokrajowców[1].
Na podstawie badań archeologicznych i znalezionych pozostałości ceramiki z okresu kultury Lapita, szacuje się, że Pohnpei została zasiedlona ok. 2000–2500 lat temu[1]. Osadnicy przybywali na wyspę falami, przypływając kanu[2]. Z czasem rozwinęły się tu lokalne społeczności rolnicze, które zostały zjednoczone pod przywództwem wodza, tzw. saudeleura ok. X–XII wieku[1].
Budowa wysepek najprawdopodobniej została rozpoczęta ok. 1200 roku, istniejące już wysepki rozbudowano i wzniesiono nowe z ułożonych jeden na drugim bloków bazaltowych wydobytych w innej części Pohnpei i przetransportowanych do budowy Nan Madol bez użycia kół czy narzędzi metalowych[1]. Według legendy Nan Madol zostało wzniesione przez dwóch braci przy użyciu nadprzyrodzonych mocy[3].
Nan Madol było zamieszkane, ale jego populacja nie przekraczała 1000 osób[4]. Szacuje się, że mieszkańców mogło być mniej niż 500[4].
Na wysepkach w północno-wschodniej części Nan Madol – Madol Powe – mieszkali kapłani[4]. Inne wysepki służyły konkretnym celom – na jednych przygotowywano pożywienie (np. na Usennamw) a na innych budowano kanu (np. na Dapahu) czy produkowano olej kokosowy (np. na Peinering)[1][4]. Nandauwas pełniło funkcję królewskiego domu pogrzebowego[4]. 34 wysepki tworzyły centrum administracyjne, znajdowały się tu również domy mieszkalne arystokracji[4]. Rezydencje saudeleura i jego rodziny stały na wysepce Pahnkadira[4]. Na wysepce Idehd trzymany był święty węgorz, którego karmiono wnętrznościami żółwi[4]. Drugi święty węgorz miał być trzymany na wysepce Dorong, gdzie hodowano małże[4]. Saudeleurowie prowadzili rządy silnej ręki, ściągając trybut od reszty społeczności na wyspie, by utrzymać swój ośrodek w Nan Madol[5].
Ustna tradycja umiejscawia upadek dynastii saudeleurow ok. 1600 roku, kiedy to syn boga gromów, Isokelekel z Kosrae, przy wsparciu 333 wojowników[6] przejął władzę i wprowadził na terenie Madolenihmw system wodzostwa nahnmwarki, samemu stając się pierwszym wodzem nahnmwarki[1]. Legendarny Isokelekel ma spoczywać w monumentalnym grobowcu na wysepce Peinkitel[4]. Na początku XVIII wieku nahnmwarki mieli opuścić Nan Madol[7], które pozostawało zamieszkane do 1820 roku[1]. System nahnmwarki nadal funkcjonuje jako system zarządzania na wyspie Pohnpei[1]. Tytuł własności Nan Madol od 1500–1600 przechodzi z jednego wodza nahnmwarki na jego następcę[1].
Przekazywane ustnie historie zbierali już pod koniec XIX wieku polski etnograf i badacz Oceanii Jan Kubary (1846–1896), który w 1873 sporządził również pierwszy opis Nan Madol[8] i F.W. Christian (1896)[6]. W 1910 roku niemiecki etnolog i archeolog Paul Hambruch (1882–1933) sporządził mapę wysepek Nan Madol i zebrał ich nazwy pamiętane jeszcze przez mieszkańców Pohnpei[6].
W 2016 roku Nan Madol wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO i jednocześnie umieszczono na liście światowego dziedzictwa w zagrożeniu z uwagi na zamulenie powodujące niekontrolowany rozrost namorzyn blokujących kanały[9].
Dodaj komentarz