Aangenomen werd tot voor kort dat de bouw van de stad Machu Picchu werd begonnen rond 1440, onder leiding van koning Pachacuti. Dit was gebaseerd op Spaanse bronnen, die niet gans eenduidig waren. Later is door onderzoek met de koolstofmethode gebleken dat de bouw al begon rond 1420 in de tijd van koning Viracocha Inca.[1] De stad zou bewoond blijven tot aan de Spaanse verovering (1532) van het gebied. Waarom de stad verlaten werd is onderwerp van discussie. De stad is door de Spanjaarden nooit ontdekt. Misschien kwam dit doordat de meeste bewoners in de stad en de omgeving al gestorven waren door ziekten die met de Spanjaarden waren meegekomen voordat de Spanjaarden in het gebied kwamen. De stad zou in de loop van de eeuwen begroeid raken en daardoor steeds moeilijker te zien.

 

Ligging

Doordat de Inca's geen formeel schrift kenden en het bestaan ervan waarschijnlijk al in de Incatijd geheim werd gehouden is moeilijk te achterhalen wat de functie van deze afgelegen stad was. Om deze reden is men het hier niet goed over eens. Doordat de stad zo ontoegankelijk is, wordt aangenomen dat de stad geen doorsneefunctie had. De meest gangbare theorie stelt dat Machu Picchu een buitenverblijf was voor koningen en andere hooggeplaatsten, op tachtig kilometer van de Incahoofdstad Cuzco. De stad heeft veel verblijven voor edelen en een paar woningen voor hun dienaren. Er konden rond de 750 personen in de stad verblijven. Gedurende de regentijd, als er geen koningen aanwezig waren, zouden er veel minder mensen in Machu Picchu geweest zijn. Toen de Spanjaarden het rijk van de Inca's versloegen, stopte de regelmatige trek van en naar Machu Picchu door edelen en raakte de stad verlaten.

Een andere theorie stelt dat de stad een fort zou zijn geweest ter verdediging van het Incarijk. Na de Spaanse verovering was er voor de Inca's geen noodzaak meer om er te blijven komen. Met deze verklaring is niet iedereen het eens, omdat de ligging van de stad het niet aannemelijk maakt dat van daaruit het Incarijk verdedigd werd. Bovendien waren er te weinig woningen voor voetvolk aanwezig. Volgens een derde theorie zou Machu Picchu vooral bedoeld zijn geweest voor het verzamelen van cocabladeren, omdat het op een punt ligt waarvandaan veel plantages bereikbaar waren. Maar ook na de Spaanse verovering bleef de coca een belangrijke rol spelen in het gebied, zodat door deze theorie niet verklaard wordt dat de stad verlaten werd.

Uit onderzoek naar menselijke botten blijkt dat de bewoners uit verschillende delen van het Incarijk kwamen. Ook de dierlijke bewoners zijn uit verschillende gebieden hierheen gebracht.

 

Foto van Machu Picchu, gemaakt in 1912 door Hiram Bingham

De Spaanse conquistadors hebben de Indianen wel over Machu Picchu horen praten en misschien heeft een zekere Baltasar de Ocampo de stad bezocht, maar als dat waar is dan heeft men er destijds niet veel aandacht aan besteed.

In 1866 vond de Duitse goudzoeker en houthandelaar August Berns de bergstad. Met toestemming van de Peruaanse regering plunderde Berns de stad en verkocht de historische schatten aan Europese musea.[2] Misschien was de Duitser J. M. von Hassel er zelfs nog eerder. Vanaf 1874 duikt de plek op op kaarten en vanaf 1904 wordt ze reeds in een atlas genoemd. In 1911 verrichtte de historicus Hiram Bingham, afkomstig van de Yale-universiteit, een studie naar de Incapaden en liet zich door iemand uit de omgeving naar de stad leiden. Aan hem is te danken dat de stad interesse kreeg onder archeologen. In 1912 keerde hij terug, o.a. met iemand van National Geographic en liet een deel van de stad uitgraven. National Geographic wijdde in 1913 een heel nummer aan Machu Picchu waardoor de stad wereldberoemd werd.

In 1983 werd de stad opgenomen in de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het is een populaire toeristische attractie, die van grote betekenis is voor het toerisme van de hele regio. Per jaar trekt de plaats rond de 400.000 bezoekers. De UNESCO vreest dat dit grote aantal bezoekers de stad verder zal beschadigen. Sinds de jaren 1990 zijn winkels, hotels en dergelijke gebouwd en worden er veel nieuwe gebouwen neergezet langs het oude Incapad waarlangs deze stad te bereiken is. In 2010 moest de stad vanwege hevige regenval geëvacueerd worden.