De oorsprong van de naam Up Helly Aa is niet helemaal duidelijk; hij kan misschien gedeeltelijk uit het Oudnoords komen, waarbij het Engelse ‘up’ hier in de ouderwetse betekenis van ‘einde’ gebruikt wordt (vergelijk het Nederlandse ‘op’ in de zin van ‘uitgeput’). Het einde van de joelperiode, dat in het Nederlands Driekoningen heet, werd in het Engels in de 15de eeuw ‘Uphaliday’ genoemd, en in 1774 werd het in Schotland ook onder die naam gevierd.[1]. In de 19de eeuw was het een traditie dat de jongemannen in de Shetlands vaten met brandende teer door de straten droegen, hetgeen gepaard ging met luid lawaai van hoorns en trommels; dit werd echter door de overheid verboden, waarop in 1880 een geïnstitutionaliseerde versie van het feest in het leven werd geroepen. Een speciaal comité benoemde anno 1882 het eerste hoofd van de guizers; dit is een traditie die verwant is met de Zuid-Engelse mummers. Sedertdien wordt de hoofdguizer gedurende het feest als de jarl van Shetland beschouwd. Hij draagt steeds een Vikingkostuum met helm en schild, en is de leider van de processie. De jarl wordt vergezeld van een eskadron, het Guizer Squad.