Cappella degli Scrovegni

De Cappella degli Scrovegni is een museum en historische christelijke kapel in de Italiaanse stad Padua. Ze is genoemd naar de opdrachtgever, Enrico degli Scrovegni, en is beroemd om de frescocyclus waarmee Giotto haast heel het interieur heeft beschilderd in 1303-1305. Daarin vat hij in 39 afzonderlijke scènes heel de Heilsgeschiedenis samen vanaf het huwelijk van Maria's moeder Anna tot de hemelvaart van Christus en het Laatste Oordeel. De frescocyclus wordt beschouwd als Giotto's belangrijkste werk; zijn invloed op de schilderkunst was zo groot dat de eerste helft van de 14e eeuw in de kunstgeschiedenis wordt omschreven als de "Giotto-tijd". Sinds 2021 staan Padua's veertiende-eeuwse frescocycli op de Unesco-Werelderfgoedlijst.

Stichting

De kapel werd in de eerste jaren van de 14e eeuw gebouwd in opdracht van Enrico degli Scrovegni, telg van een schatrijke familie uit Padua. Ze was via een zijdeur toegankelijk vanuit het palazzo[1] dat Enrico in diezelfde periode liet bouwen op de ruïnes van het Romeinse amfitheater in zijn stad. De decoratie van de kapel vertrouwde hij toe aan Giotto di Bondone, die faam had verworven als schilder met zijn werk in Assisi, Rome, Rimini en in Padua zelf.[2] De keuze van deze kunstenaar moest bijdragen aan het prestige van de familie en leiden tot de uitbreiding van haar invloed in de stad.

De Degli Scrovegni waren grootgrondbezitters en bankiers, die grote rijkdom hadden vergaard door woekerrente te eisen voor de kredieten die zij aan stadsgenoten verleenden. Vandaar de volksetymologische verklaring voor de familienaam,[3] die zou zijn afgeleid van het Italiaanse woord scrofa, zeug.[4] Het wapenschild van de familie draagt dan ook een zeug van azuur op een wit veld.

De kapel was bedoeld als grafkapel voor Enrico en zijn afstammelingen.[5] Vaak wordt gesteld dat Enrico de kapel zou hebben laten oprichten als boetedoening voor het wangedrag van zijn vader Rinaldo (voluit: Reginaldo) di Ugolino die was overleden tussen 1288 en 1290.[6] Deze laatste was een gewetenloos woekeraar die vele families van Padua geruïneerd had. Hij was zo berucht dat hij door Dante in zijn Divina Commedia wordt gesitueerd in de zevende ring van het Inferno: de dichter herkent Rinaldo Scrovegni aan het familiewapen dat is afgebeeld op de geldbuidel die om zijn nek hangt.[7][8]

De stichter droeg de kapel op aan Maria-Boodschap. Deze keuze houdt zeker verband met Enrico Scrovegni's lidmaatschap van de gaudenten, een orde die was opgericht om woekeraars te bestrijden en de verering van Maria te verspreiden.[9][10] De opdracht aan Maria blijkt overduidelijk uit de decoratie van het interieur, en tevens uit de feestdag waarop ze werd gewijd: de eerste inwijding van het bouwwerk in 1303 vond vermoedelijk plaats op 25 maart, de dag waarop de katholieke kerk de Boodschap aan Maria herdenkt. Dat ook de plechtige inwijding in 1305 (na de voltooiing van Giotto's frescocyclus) op dezelfde feestdag plaatsvond, mag als zeker worden beschouwd.[11]

Hoewel de kapel initieel als familiekapel was bedoeld, werd ze reeds in de beginperiode opengesteld voor de publieke eredienst, wat in 1305 leidde tot protest van de monniken van het nabijgelegen augustijnenklooster.[12]

Verval en restauratiecampagnes

Weinig is bekend over de historie van de kapel tot aan het begin van de 19e eeuw.[13] In 1827 werd het palazzo van de Scrovegni afgebroken,[14] maar de kapel bleef wel gespaard. In 1881 werd ze bij notariële akte aangekocht door de stad Padua, die er begin 21e eeuw nog steeds de eigenaar van is. Daarbij werd ze ook onttrokken aan de eredienst.

Tegen het einde van de 18e eeuw was de kapel in slechte staat: het gebouw vertoonde grote scheuren en barsten, regenwater sijpelde naar binnen, er ontstond uitbloei, de kleuren van de verflaag werden dof en vervaagden.[15] Het azuur verpulverde en de gouden aureolen waren zwart geworden. Vooral het Laatste Oordeel op de binnenzijde van de voorgevel was sterk aangetast, dit ten gevolge van de instorting van de 15e-eeuwse portiek: de bepleistering was op diverse plaatsen weg of dreigde los te komen. Over een aantal scènes waren rasterlijnen aangebracht om er kopieën van te maken; in andere zaten gaten van de spijkers die daar ooit in waren geslagen om de kapel op feestdagen te versieren met tapijten. Restauraties waren uitgevoerd, maar niet altijd even vakkundig: sommige scènes waren helemaal herschilderd, soms met ruwe penseelstreken of op de droge bepleistering i.p.v. al fresco.[16]

Vanaf 1869 werden nauwgezette restauraties uitgevoerd. In 1881 werd de kapel aangekocht door de stad Padua, en snel daarna werden de restauraties voortgezet tot in 1897. In het midden van de 20e eeuw volgde een nieuwe restauratiecampagne waarbij men een experimentele techniek heeft toegepast die mettertijd echter desastreus bleek.[17]

In de jaren 1988-2000 werden het gebouw en de chemische en biologische vervuiling van de fresco's grondig onderzocht, waarna de fresco's in 2001-2002 werden gerestaureerd door een ploeg van 65 restaurateurs.[18] Om te voorkomen dat stof (dat vaak vermengd is met vervuilende elementen) en waterdamp de fresco's opnieuw zouden aantasten, werd het microklimaat in de kapel beschermd door een luchtzuiveringsinstallatie en de inrichting van een zogenaamde technologisch uitgeruste toegangsruimte ("Corpo tecnologico attrezzato di accesso"): een soort sas waar de bezoekers een poos moeten verblijven voor ze toegang krijgen tot de kapel.

Zie (it) Padova, la cappella degli Scrovegni. Gearchiveerd op 7 juni 2023. In Assisi had Giotto reeds gewerkt aan de fresco's in de basiliek van Sint-Franciscus; in Padua aan de basiliek en het klooster van Sint Antonius, en aan het Palazzo della Ragione. Zie het kopje Kunsthistorisch belang. In feite is de naam afgeleid van Peta de Scrufa, een grondgebied tussen Padua en Venetië dat eigendom was van de familie Saurelli. Deze werd vanaf het midden van de 13e eeuw officieel naar dit grondgebied genaamd. Zie (it) Treccani, l'Enciclopedia Italiana, s.v. Scrovegni, geraadpleegd op 13 maart 2020. Het beeld vergelijkt de woekeraar met een vraatzuchtig zwijn dat de eigendommen van zijn medeburgers verslindt. Zowel Enrico zelf als zijn echtgenote en twee kleinkinderen werden er begraven: zie (it) Cappella degli Scrovegni, geraadpleegd op 18 september 2019. Deze verklaring voor de stichting van de kapel volgt die van een plaatselijke historicus uit 1560. Zie Wolf N., opere citato p. 30. Dante verbleef vanaf 1306 enige tijd in Padua en kon daar de faam van Rinaldo opvangen. Dante, Inferno XVII v. 60-70: Poi, procedendo di mio sguardo il curro vidine un’altra (…) e un che d’una scrofa azzurra e grossa segnato avea lo suo sacchetto bianco, mi disse: "(…) Con questi Fiorentin son padoano (…).” Banzato D., o.c. p. 23. (it) Wikipedia biedt verdere informatie over de orde van de Frati Gaudenti. De vroomheid van Enrico contrasteert met de woekerwinsten die ook hij als bankier maakte. Hij werd door een tijdgenoot dan ook getypeerd als een schijnheilige bedrieger. Zie Wolf N., o.c. p. 30. Zie (it) Padova, la cappella degli Scrovegni. In andere studies wordt een afwijkende datum opgegeven voor de eerste inwijding; voor de definitieve inwijding vermelden de meeste bronnen de datum van 25 maart 1305. Gearchiveerd op 7 juni 2023. Wolf N., o.c. p. 33. Zie (it) Cappella degli Srovegni: il restauro. Het palazzo was al eeuwenlang geen eigendom meer van de Scrovegni's: vanaf het einde van de 15e eeuw behoorde het toe aan de familie Foscari, nadien aan de familie Gradenigo. Zie Urbani M., o.c. p. 140. Spiazzi A.M., o.c. p. 69. Pellegrini F., Spiazzi A.M. en Borsella S., o.c. Basile G., o.c. p. 92. Het aantal van 65 wordt vermeld in de reportage van de reeks Ulisse: il piacere della scoperta. Gearchiveerd op 28 mei 2022.
Photographies by:
Statistics: Position
6361
Statistics: Rank
12126

Reactie toevoegen

Deze vraag is om te controleren dat u een mens bent, om geautomatiseerde invoer (spam) te voorkomen.

Beveiliging
439578162Click/tap this sequence: 4112

Google street view

Where can you sleep near Cappella degli Scrovegni ?

Booking.com
487.379 visits in total, 9.187 Points of interest, 404 Bestemmingen, 5 visits today.