مصر القديمة ( ရှေးဟောင်းအီဂျစ် )

ရှေးခေတ် အီဂျစ်ဆိုသည်မှာ မြောက်အာဖရိကအရှေ့ပိုင်းမှ ရှေးဟောင်း ယဉ်ကျေးမှု လူ့အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည်။ ယနေ့ခေတ် အီဂျစ်နိုင်ငံတည်ရှိရာ နိုင်းမြစ်၏ အောက်ပိုင်းတစ်လျှောက်တွင် စုစည်းတည်ရှိ ခဲ့ကြသည်။ ထိုလူ့အဖွဲ့အစည်းသည် ဘီစီ ၃၁၅၀ ခန့် ပထမဆုံး ဖာရိုဘုရင်၏ လက်အောက်တွင် အပေါ်ပိုင်း အီဂျစ်နှင့် အောက်ပိုင်းအီဂျစ်တို့ နိုင်ငံရေးအရ ပေါင်းစည်းခဲ့ရာမှ စတင်ခဲ့သည်။ ထိုမှစ၍ နောက်ပိုင်း ထောင်စုနှစ် ၃ ခု အတွင်းတွင် တိုးတက်ပြောင်းလဲ လာခဲ့သည်။ ရှေးခေတ်အီဂျစ်၏ သမိုင်းတွင် တိုင်းနိုင်ငံများ (kingdoms) ဟု သိရှိကြသော ဆက်တိုက်ဖြစ်နေသည့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းသည့် ကာလများနှင့် ကြားကာလများ (Intermediate Periods) ဟုသိရှိကြသော မတည်မငြိမ်ဖြစ်နေသော ကာလများ ပါဝင်သည်။ တိုင်းနိုင်ငံသစ် (New Kingdom) ဟု သိရှိကြသော နောက်ဆုံးတိုင်းနိုင်ငံ ပျက်သုဉ်းပြီးချိန်တွင် ရှေးဟောင်းအီဂျစ် ယဉ်ကျေးမှု လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် ပုံမှန် ဖြည်းဖြည်းချင်း ယုတ်လျော့လာသော ကာလသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထိုအချိန်အတွင်း၌ အီဂျစ်ကို တိုင်းတပါးအင်အားစုများမှ အကြိမ်ကြိမ်သိမ်းပိုက်ခဲ့ကြသည်။ အစောပိုင်း ရိုမန်အင်ပိုင်ယာမှ အီဂျစ်ကို အောင်နိုင်ခဲ့ပြီး ၎င်း၏ နယ်မြေဒေသအဖြစ် သတ်မှတ်လိုက်ချိန် ဘီစီ ၃၁ ခုနှစ်တွင် ဖာရိုဘုရင်တို့၏ အုပ်စိုးမှု သည် တရားဝင် ပြီးဆုံးခဲ့သည်။

နိုင်းမြစ်ဝှမ်းတောင်ကြား ဒေသ၏ ပတ်ဝန်းကျင် အခြေအနေကို လိုက်လျောညီထွေစွာ ကျင့်သုံးနိုင်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ရှေးခေတ် အီဂျစ်ယဉ်ကျေးမှု လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် စည်ပင်ထွန်းကားလာခဲ့သည်။ မြေဩဇာ ကောင်းမွန်သည့် တောင်ကြားဒေသတွင် ဆည်မြောင်းများကို ကောင်းမွန်စွာ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ခြင်းမှ အပိုအလျှံ သီးနှံများ ထွက်ရှိခဲ့သည်။ ထိုမှတဆင့် လူမှုရေး နှင့် ယဉ်ကျေးမှု ထွန်းကားရေးအတွက် အထောက်အကူပေးခဲ့သည်။ အပိုအလျှံအရင်းအမြစ်များကြောင့် အုပ်ချုပ်သူများမှ တောင်ကြားဒေသ နှင့် ပတ်ဝန်းကျင် သဲကန္တာရဒေသတို့တွင် သတ္တုရှာဖွေရေး၊ အစောပိုင်း သီးခြားစာပေ ရေးသားမှုစနစ် ထွန်းကားရေး၊ တည်ဆောက်ရေးနှင့် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး ပရိုဂျက် အများအပြား ကို အကောင်အထည်ဖော်ရေး၊ ပတ်ဝန်းကျင် ဒေသများနှင့်ကုန်သွယ်ရေး နှင့် တိုင်းတပါးရန်သူများကို အနိုင်တိုက်နိုင်သော စစ်တပ်ဖော်ဆောင်ရေး အစရှိသည်တို့ကို ပံ့ပိုးပေးခဲ့ပြီး အီဂျစ်တို့တွင် လွှမ်းမိုးမှု အရှိန်အဝါ ရှိလာခဲ့သည်။ ထိုသို့သော လုပ်ရပ်များကို ဖာရိုဘုရင်၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင် ခန့်ထားသော အုပ်ချုပ်ရေး အရာရှိများ၊ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်များ၊ စာရေးတော်များ အစရှိသူတို့မှ တိုက်တွန်းခြင်း နှင့် အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းတို့ ပြုကြသည်။ ချဲ့ကားထားသော ဘာသာရေး ယုံကြည်မှုများမှတဆင့် အီဂျစ်လူမျိုးတို့၏ ညီညွတ်မှုနှင့် ပူးပေါင်းပါဝင်မှု တို့ကို အသေအချာ ဖြစ်ပေါ်စေရန် လုပ်ဆောင်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။