ភាសាណាវ៉ាថ្ល៍

ភាសាណាវ៉ាថ្លះតូល្លិ (មកពី ណាវ៉ាថ្ល៍, «សម្លេងពិរោះ» និង ថ្លះតូល្លិ, «ភាសា») គឺជាភាសាយូតូអាហ្សតិក មួយដែលត្រូវបាននិយាយជាពិសេសដោយជនជាតិណាវ៉ាក្នុងម៉ិចស៊ិក និង អាមេរិកកណ្ដាល. កើតនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី៧យ៉ាងយឺត។ តាងពីវិត្ថាកម្មនៃវប្បធម៌តូលតិកនៅទីបញ្ចប់សត្តវត្សរ៍ទី១០នៅមេសូអាមេរិក, ភាសាណាវ៉ាថ្ល៍ចាប់ផ្ដើមសាយឡើងលើភាសាផ្សេងៗនៃមេសូអាមេរិកដល់ធ្វើជាភាសាអន្ដរជាតិក្នុងភាគធំនៅតំបន់មេសូអាមេរិក ជាពិសេសក្នុងផែនដីដែលត្រូវបានធ្វើសញ្ជ័យដោយចក្រភពអាហ្សតិក ពីសតវត្សរ៍ទី១៣ដល់កាលធ្លាក់ (ថ្ងៃទី១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ១៥២១) ដោយជនជាតិអេស្ប៉ាញ ហេតុដូច្នេះ ភាសាណាវ៉ាថ្ល៍ក៏ត្រូវបានស្គាល់តាម ‹‹ភាសាម៉ិចស៊ិក››។

តាមពិត មនុស្សដែលនិយាយភាសាណាវ៉ាថ្ល៍ហៅវាថា ម៉ិស៊្យីកាថ្លះតូល្លិ ជាភាសាខ្មែរ៖ ភាសាម៉ិចស៊ិក។ ប្រភពផ្សេងទៀតប្រាប់យើងថា ភាសាណាវ៉ាថ្ល៍ ជាដើម ត្រូវបានស្គាល់តាមឈ្មោះ សិម៉័ណាវ៉ាកាថ្លះតូល្លិ ជាភាសាខ្មែរ៖ ភាសាពិភពលោក ហើយព្រោះពិបាក់និយាយ ឈ្មោះនេះត្រូវបានខ្លីជា ណាវ៉ាថ្ល៍។

ភាសាណាវ៉ាថ្ល៍ចាប់ផ្ដើមខាតអ្នកនិយាយតាមជនជាតិអេស្ប៉ាញមកទ្វីប ហើយតាមភាសាអេស្ប៉ាញបានធ្វើជាភាសាខ្ពស់ជាងគេថ្មីក្នុងមេសូអាមេរិក។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ជនជាតិអឺរ៉ុបតប្រើភាសាណាវ៉ាថ្ល៍ដោយអ្នកផ្សាយសាសនាសម្រាប់ធ្វើសញ្ជ័យ យកភាសានេះទៅតំបន់ដែលមិនទាន់មានឥទ្ធិពលនៃភាសាណាវ៉ាថ្ល៍ជាមុនទេ។

ភាសាណាវ៉ាថ្ល៍គឺជាភាសាអន្ដោគ្រាមម៉ិចស៊ិកដែលមានអ្នកនិយាយច្រើនជាងគេ មានប្រមាណមួយលានកន្លះ ហើយភាគច្រើនក៏ចេះភាសាអេស្ប៉ាញដែរ។ តំបន់ប្រើគឺពីខាងជើងប្រទេសម៉ិចស៊ិកដល់អាមេរិកកណ្ដាល។