Antes da colonización polos europeos occidentais no ano 1500, Sumba estaba habitada por pobos melanesios e austronesios. En 1522, grazas aos portugueses, chegaron os primeiros barcos de Europa. En 1866 Sumba pasou ao dominio das Indias Orientais Neerlandesas, aínda que a illa non estivo baixo administración real ata o século XX. Os xesuítas abriron unha misión en Laura, West Sumba en 1866.[1]

Coñecida outrora como a Illa da Madeira, Sumba é mundialmente coñecida polos seus pequenos cabalos e o seu excelente pano de Ikat. Historicamente, esta illa exportou sándalo e coñecíase como a illa do sándalo,[2] ou Illa Sandel.

A pesar do contacto coas culturas occidentais, Sumba é un dos poucos lugares no mundo onde a sepultura megalítica é utilizada como unha "tradición viva" para individuos preminentes cando morren. O enterro en megálitos é unha práctica que se usou en moitas partes do mundo durante o Neolítico e a Idade de Bronce. Sobreviviu ata hoxe en Sumba e levantou o interese dos eruditos.[3] En Anakalang, por exemplo, desenterráronse aixolas cuadrangulares.[4] O oeste da illa conta con tumbas en grandes pedras (megálitos) e as súas chozas con teitos de palla. Os funerais inclúen aquí o sacrificio de numerosos porcos, búfalos, cans e cabalos. Outras cerimonias son o Pajura ou Pasola, combate tradicional de xinetes enfrontados con lanzas que buscan sangrar ao adversario,[5] así como os festivais do aninovo lunar en outubro e novembro, con carreiras e danzas rituais.

O 19 de agosto de 1977, sacudiuna un terremoto de 7.0 graos na escala da magnitude de Richter e causou un tsunami.[6] 316 persoas morreron na illa e nas illas da costa oeste.