Cidade das Artes e as Ciencias

Historia

A ponte de l'Assut de l'Or durante a súa construción

En 1989, Joan Lerma, o entón presidente da Generalitat Valenciana, asumiu a idea de José María López Piñero, catedrático de historia da ciencia da Universidade de Valencia, de construír un museo científico nos terreos do Xardín do Turia que lindaban co Camí de les Moreres. Lerma encargou a creación dun equipo que articulase o proxecto, que visitou espazos de similares características en Múnic, Canadá ou Londres para elaborar un proxecto de evidente cariz pedagóxico: un átomo serviría de guía ao visitante para mostrarlle todas as facetas da natureza.

O museo ía ser o centro a partir do cal viraría un complexo, metade cultural, metade turístico, que ía servir para "facer de Valencia un lugar emblemático", segundo expresou o propio Lerma na presentación das obras, dous anos despois. A cidade das ciencias, que era o nome que o Consell daba á iniciativa, constaba dunha torre de comunicacións de 370 metros de altura -a terceira máis alta do mundo naqueles momentos-, un planetario e o museo de carácter científico. O custo total das obras estimábase nuns 25.000 millóns de pesetas, uns 150 millóns de euros.

Aquel proxecto provocou, dende o principio, o receo da oposición. O PP viu na Cidade das Ciencias, unha "obra faraónica" que só serviría para inchar o ego dos socialistas, impulsores da iniciativa. A torre de comunicacións foi o principal branco das críticas. No entanto, a obra seguiu as canles legais para a súa construción.

En maio de 1991, o Consell aprobou a cesión de terreos, catro meses despois presentou o proxecto deseñado por Santiago Calatrava e, a finais daquel ano, deu luz verde á constitución dunha empresa pública que servise de ponte para as concesionarias das obras. As obras iniciáronse a finais de 1994.

A intrahistoria daquel proxecto é, con todo, diferente. O equipo que deseñara o museo non viu con bos ollos a forma en que Santiago Calatrava concibía o edificio e producíronse moitas diverxencias.

Coas obras adxudicadas e os fundamentos da torre construídos, o PP accedeu á Generalitat e ao pouco tempo detivo o proxecto. José Luís Olivas, conselleiro de Economía e Facenda, ordenou a paralización das obras e anunciou que o goberno autonómico redeseñaría a Cidade das Ciencias "cunha filosofía distinta". Tras catro meses de agre polémica o Consell decidiu retomar o proxecto de Calatrava, aínda que non da torre de comunicacións, onde situou un gran chafariz de auga bautizado como "o chorrito" polos medios de comunicación.

A redefinición do complexo engadía a arte á ciencia para conformar a Ciutat de les Arts i les Ciències, que mantiña dous dos edificios proxectados polo goberno de Lerma (o museo das ciencias e o planetario), substituía a icona da iniciativa socialista -a torre-, por un palacio de ópera e engadía un novo elemento: un parque oceanográfico -l'Oceanogràfic-. Calatrava redeseñou o seu traballo inicial e, o 20 de xuño de 1996, presentou o seu segundo proxecto, no que el se faría cargo do deseño de tres dos edificios: L'Hemisfèric en forma de ollo humano, o Palau de les Arts, e o Museu de les Ciències. O mexicano Félix Candea, un dos mestres do arquitecto valenciano, elaboraría o Oceanogràfic. Despois de dous anos paradas, as obras renováronse en 1997.

En abril de 1998 abriu as súas portas ao público L'Hemisfèric. Once meses despois, ás portas dunhas eleccións, o presidente Eduardo Zaplana inaugurou o Museu de les Ciències Príncipe Felipe, aínda que as obras non estaban terminadas. O museo abriuse ao público 20 meses despois. O 12 de decembro de 2002, abriuse L'Oceanogràfic, o maior acuario construído en Europa. E o 8 de outubro de 2005 a obra total culminouse coa apertura do Palau de les Arts, que perdeu a súa condición inicial de sede da Filmoteca para converterse nun teatro de ópera cuxo deseño é moi similar a outro edificio de Calatrava: o Tenerife Opera House.