Mezquita-catedral de Córdoba
( Kordobako meskita )Artikulu hau eraikin historikoari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Kordoba (argipena)».
Kordobako meskita (gaztelaniaz: Mezquita de Córdoba) izandakoa XIII. mendean Kordobako Santa Maria Katedral gotikoaren barruan gelditu zen. Arte hispano-arabiarreko lan gorenetakoa da.
Testuinguruan jartzeko, esan dezakegu, VII.mendean Kordobara musulmandarrak heldu zirela eta Meskitaren obrak hasi baino lehen, kristauekin San Bixente basilika hispanobisigotikoa elkarbanatu zutela. Hau ez zen garai hartan, eszepzio bat izan, arabiarrak bere garaian eliza kristauak hartu baitzituzten beraien konkistan, beraien otoitz eta orazioak bertan egiteko. Behin hau eginda, eraikinaren osotasuna hartu eta espazioa beharrentzako, nahi bezain bestekoa ez balitz, meskitaren eraikuntzara jardungo zuten.
Espainiaren kasuan, al-Andalusen konkistaren ostean, kristauengatik oratorio musulmandarrak elizak bihurtu edo konbertituko ziren. Eta urteekin, lehengo fabrika edo eraikuntzak beraien jabeengatik birmoldatuko ziren. Baina kasu batzuetan halako aldaketak bizirik mantenduko ziren, Kordobako meskitaren kasuan bezala.
K.o. 572.urtera arte, Leovigildoren konkista eman zen garaia, Kordoban nolabaiteko kontrol efektibo bizantziar bat egon zen. Leovigildoren konkistaren ostean, hiriburuaren titulua lortu zuen, Spaniako bizantziar probintziaren barruan. Gaur egun dauzkagun arrastoei esker, esan dezakegu, bisigodoen agindupean eraikuntza berri asko eman zirela Espainian.
Meskita zaharraren 4 eta 5. Nabeetan, forma laukizuzenak sortzen zituzten hainbat horma eta pabimentuetan mosaikoak aurkitu ziren, Iparraldetik Hegoaldera orientatuak, beraien tamaina handiengatik nabarmentzen zirenak. Iparraldean, 2 eta 3 nabeen artean, eta Iparekialde-Hegoekialde orientazioarekin, gela laukizuzen bat aurkitu zen, hiru nabeetako eraikin basilikala komunikatzen zuena. Hormetako batean, oin semizirkularreko. horma-hobi bat aurkitu zen.
Hegoaldera, beste egitura bat aurkitu zen, bost metroko diametro zuen abside buru bat izateaz bereizten zena. Eraikinak, piszina laukizuzen bat zeukan, garai paleokristauko ur depositu bat izan zitekeena, bataio kristauak egiteko erabilia. Gaur egun, meskitaren azpian, San Bixenteren arrastoak aurki daitezke.
Abderraman I, VII.mendea784-786.urteetan eraiki zen. Orazio gela, San Bixente elizaren gainean ezarri zuten. Aurreko eraikinaren aprobetxamenduan oinarritu ziren eraikuntzarako besteak beste, zutabeak, kapitelak, fusteak, basak berrerabiliz.
78m-ko aldea zuen eta 11 nabeetan oinarritzen zen, qiblah-ra perpendikularki. Estalkia bi uretara planteatu zen.
Abderraman II, IX.mendeaHandipena hegoalderantz gauzatu zen , 26 metro inguru. Bestalde, Qiblah eta mihrab-aren horma ezabatu zen.
Aurreko eraikuntza sistema berdina jarraitu zen baina dekorazioa erabat aldatu zuten, fintasuna bilatuz, batez ere Mihrab inguruan. Horretarako, fuste eta kapitel berriak sortu zituzten.
Gaur egun, handipen honen elementu gutxi aurki ditzakegu.
Alhaken II eta Abderraman III, X. mendeaAbderraman III.aren aldaketa nagusia, patioa iparralderuntz 30 m zabaltzea eta Alminar berria eraikitzea izan ziren.
Bestalde, entibo arku egituralek sortuako arazoa konpontzen saiatu zen.
Alhaken II.ak, Meskitaren aldaketarik nabarmenena egin zuen. Haram-a 50m hegoaldera mugituz, eta Meskita simetria ardatz batez antolatuz.
Almanzor, X.mendeaKordobako hiriak hazkunde demografikoa jasan zuen eta honen ondorioz, handipenaren beharra zegoen.
Almanzorrek burututako aldaketak, ekialderantz 8 nabe zabaltzea izan zen.
Bestalde, orazio gela eta patioa handitu zituen, osotara 23.400m2ko azalera hartuz. Fatxada berri bat ere eraiki zen, monumentalena.
Kapera Nagusi eta Nabe gotikoa, XIV.mendeaKristauek egindako obrak ez zituzten suntsipen arkitektonikoak eragin. Katedrala eraikitzeko Abderraman II eta Almazorren guneak eraldatu ziren. Kapera Nagusi bat instalatu zen, al-Hakam II.aren garaiko luzernario batzuen azpian arku poliobulatuek eskaintzen zuten espazio zentral eta aberatsa probestuz.
Bertan beraz, nabe gotikoa kokatu zuten, hasierako handipenaren hiru tramoak ezabatuz.
Barrokoa, XVI.mendeaEraikina 1523an Hernan Ruiz el Viejok hasi zuen, Carlos V.aren baimenarekin. XVI.mendean zehar eraikitzen egon ziren, baina 1766 arte ez ziren obrak amaitu.
Azken emaitzak gotiko, plateresko, berpizkunde eta barroko estiloak batzen dituen oin latinoko eraikin bat da. Arkuak, gotiko garaiko puntadunak dira, ornamentua platereskoa eta kupula berpizkundekoa.
Gehitu iruzkin berria