Mal de montaña ( Altitude sickness )

Η ασθένεια του υψομέτρου, η πιο ήπια μορφή είναι η οξεία ασθένεια του βουνού (AMS), είναι η επιβλαβής επίδραση του μεγάλου υψομέτρου, που προκαλείται από την ταχεία έκθεση σε χαμηλές ποσότητες οξυγόνου σε μεγάλο υψόμετρο. Οι άνθρωποι μπορούν να ανταποκριθούν σε μεγάλο υψόμετρο με διαφορετικούς τρόπους. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν πονοκεφάλους, έμετο, κόπωση, σύγχυση, προβλήματα ύπνου και ζάλη. Η οξεία ασθένεια του βουνού μπορεί να εξελιχθεί σε πνευμονικό οίδημα μεγάλου υψομέτρου (HAPE) με σχετιζόμενη δύσπνοια ή εγκεφαλικό οίδημα σε μεγάλο υψόμετρο (HACE) με σχετική σύγχυση. Η χρόνια ασθένεια του βουνού μπορεί να εμφανιστεί μετά από μακροχρόνια έκθεση σε μεγάλο υψόμετρο.

Η ασθένεια του υψομέτρου εμφανίζεται συνήθως μόνο πάνω από 2.500 μέτρα (8.000 ft), αν και μερικά επηρεάζονται σε χαμηλότερα υψόμετρα. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν ένα προηγούμενο επεισόδιο ασθένειας σε υψόμετρο, υψηλό βαθμό δραστηριότητας και ταχεία αύξηση του υψομέτρου. Η διάγνωση βασίζεται στα συμπτώματα και υποστηρίζεται σε όσους έχουν περισσότερο από μια μικρή μείωση στις δραστηριότητες. Συνιστάται σε μεγάλο υψόμετρο οποιαδήποτε συμπτώματα πονοκεφάλου, ναυτίας, δύσπνοιας ή εμέτου να θεωρούνται ως ασθένεια του υψομέτρου.

Η πρόληψη γίνεται με τη σταδιακή αύξηση του υψομέτρου κατά όχι περισσότερο από 300 μέτρα (1.000 ft) ανά μέρα. Η φυσική κατάσταση δεν μειώνει τον κίνδυνο. Η θεραπεία είναι γενικά με καθοδική και επαρκή ποσότητα υγρών. Οι ήπιες περιπτώσεις μπορεί να βοηθηθούν με ιβουπροφαίνη, ακεταζολαμίδη ή δεξαμεθαζόνη. Οι σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να ωφεληθούν από την οξυγονοθεραπεία και μπορεί να χρησιμοποιηθεί φορητός υπερβαρικός σάκος εάν δεν είναι δυνατή η κάθοδος. Ωστόσο, οι προσπάθειες θεραπείας δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς.

Το AMS εμφανίζεται σε περίπου 20% των ανθρώπων μετά από γρήγορη άνοδο στα 2.500 μέτρα (8.000 ft) και στο 40% των ατόμων που ανεβαίνουν στα 3.000 μέτρα (10.000 ft). Ενώ το AMS και το HACE εμφανίζονται εξίσου συχνά σε άνδρες και γυναίκες, το HAPE εμφανίζεται πιο συχνά στους άνδρες. Η παλαιότερη περιγραφή της ασθένειας του υψομέτρου αποδίδεται σε ένα κινεζικό κείμενο από περίπου το 30 π.Χ., το οποίο περιγράφει τα "Μεγάλα βουνά με πονοκέφαλο", που πιθανώς αναφέρεται στα βουνά Karakoram γύρω από το πέρασμα Kilik.