Theyyam

Theyyam (/t̪eːjjəm/; roman dilində: teyyam) şimal Kerala və Karnatakanın bəzi hissələrində tətbiq edilən hindu şaman ritualistik rəqs formalarıdır. Onlaryam Kaḷiyāṭṭaṁ və ya Tiṟa kimi də tanınır. Theyyam məbədləri və Malabarın müqəddəs bağları ilə əlaqəli adət-ənənələrdən, ayinlərdən və adətlərdən ibarətdir. Bölgə əhalisi Theyyamın özünü tanrıya bir kanal hesab edir və bununla da Theyyamdan xeyir-dua istəyirlər.

Kasaragod və Kannur rayonlarında bu ritual sənəti əsasən Nambiar, Thiyyar, Vaniyar və Maniyani icmalarının kavus (məbədləri) və ya ata-baba evlərində həyata keçirilir.

Theyyam adətən tərəfindən həyata keçirilir. Pulayar, Vannan, Malayan, Anhoottan, Munnoottan, Mavilan, Koppalan, Velan, Chingathan, Kalanaadi, Paravan, Nalikeyavar və s. kimi kasta və qəbilələrdən olan insanlar. Bu Kalanaadi xalqı yalnız Wayanad rayonunda çıxış edir, Parava, Pampatha, Nalikeyavar isə Keraladan şimalda Udupi, Krişnapuram və s. yerlərdə çıxış edir.

Sənədləşdirilmiş təxminən 456 növ onlaryam var. Theyyam əsasən kişilər tərəfindən ifa olunur, Devakoothu onlaryamdan başqa; Devakoothu qadınlar tərəfindən həyata keçirilən yeganə Theyyam ritualıdır. Devakoothu yalnız Thekkumbad Kulom məbədində ifa olunur.

Keralada Theyyam əsasən Şimali Malabar bölgəsində ifa olunur (indiki Kasarqod, Kannur rayonları, Vayanadın Mananthavady Taluk və Vadakara və Koyilandy Taluklarından ibarətdir. Kozhikode). Bhuta Kola kimi tanınan qonşu Karnatakanın Tulunadu bölgəsində də oxşar adət tətbiq olunur.

Theyyam mövsümü Malayalam ayının Thulamın onuncu günündən başlayır (adətən oktyabr ayına düşür və paththaam-udayam kimi tanınır) və yeddi aya qədər davam edir. Edavam ayı (adətən may ayının sonu, iyunun ətrafında). Mövsüm üçün son Kaliyaattam Madayi Kavu və Kalarivathukkal Bhaqavathi məbədində həyata keçirilir, hər ikisi Kolathiri kral ailəsinin ailə ziyarətgahlarıdır.