Teotihuacan (ስፓኒሽ፡ቴኦቲሁአካን) (<ትንሽ>የስፓኒሽ አጠራር፡ [teotiwa'kan] (ያዳምጡ) )፤ ዘመናዊ የናዋትል አጠራር) በንዑስ ሸለቆ ውስጥ የምትገኝ ጥንታዊት የሜሶ አሜሪካ ከተማ ናት። ከዘመናዊቷ ሜክሲኮ ከተማ በስተሰሜን ምስራቅ 40 ኪሎ ሜትር (25 ማይል) ርቀት ላይ በሚገኘው በሜክሲኮ ግዛት ውስጥ የሚገኘው የሜክሲኮ ሸለቆ። ቴኦቲሁአካን ዛሬ በቅድመ-ኮሎምቢያ አሜሪካ ውስጥ የተገነቡት ብዙዎቹ በሥነ ሕንፃ ውስጥ ጉልህ ስፍራ የሚሰጣቸው የሜሶአሜሪካ ፒራሚዶች ማለትም የፀሐይ ፒራሚድ እና የጨረቃ ፒራሚድ ቦታ በመባል ይታወቃል። ከፍተኛ ደረጃ ላይ በደረሰችበት ጊዜ፣ ምናልባት በመጀመሪያው ሺህ አመት አጋማሽ (ከ1እ.ም. እስከ 500 እዘአ) ቴኦቲሁዋካን በአሜሪካ አህጉር ትልቁ ከተማ ነበረች፣ የህዝብ ብዛት 125,000 እና ከዚያ በላይ ይገመታል፣ ይህም ቢያንስ በ ስድስተኛዋ ትልቅ ከተማ አድርጓታል። ዓለም በጊዜዋ።

ከተማዋ ስምንት ስኩዌር ማይል (21 km²ን) የተሸፈነች ሲሆን ከ80 እስከ 90 በመቶ የሚሆነው የሸለቆው ህዝብ በቴኦቲዋካን ይኖር ነበር። ከፒራሚዶች በተጨማሪ ቴኦቲሁዋካን ለተወሳሰቡ፣ ለባለ ብዙ ቤተሰብ መኖሪያ ውህዶች፣ ለሟች ጎዳና እና ለደመቁ እና በደንብ ለተጠበቁ የግድግዳ ሥዕሎቹ በሰው ሰዉ ስነ-ሰብአዊ ሁኔታ ጠቃሚ ነው። በተጨማሪም፣ ቴኦቲሁአካን በመላው ሜሶአሜሪካ የሚገኙ ጥሩ የ obsidian መሳሪያዎችን ወደ ውጭ ልኳል። ከተማዋ የተቋቋመችው በ100 ዓ.ዓ አካባቢ ነው ተብሎ ይታሰባል፣ እስከ 250 ዓ.ም አካባቢ ያሉ ዋና ዋና ቅርሶች ያለማቋረጥ እየተገነቡ ነው። ከተማዋ እስከ 7ኛው እና 8ኛው መቶ ዘመን ዓ.ም. ድረስ ትቆይ ይሆናል፣ ነገር ግን ዋና ዋና ሃውልቶቿ በ550 ዓ.ም አካባቢ ተቆርሰው በስርዓት ተቃጥለዋል። የእሱ ውድቀት ከ535–536 የአየር ሁኔታ ክስተቶች ጋር የተያያዘ ሊሆን ይችላል።

ቴኦቲሁዋካን በሜክሲኮ ደጋማ ቦታዎች የሃይማኖት ማዕከል ሆኖ የጀመረው በመጀመሪያው መቶ ዘመን ከክርስቶስ ልደት በኋላ አካባቢ ነው። በቅድመ-ኮሎምቢያ አሜሪካ ውስጥ ትልቁ እና ብዙ ሕዝብ የሚኖርበት ማዕከል ሆነ። ቴኦቲሁአካን ሰፊውን ህዝብ ለማስተናገድ የተገነቡ ባለብዙ ፎቅ አፓርትመንት ውህዶች መኖሪያ ነበር። ቴኦቲሁአካን (ወይም ቴኦቲዋካኖ) የሚለው ቃል እንዲሁ ከጣቢያው ጋር የተያያዘውን አጠቃላይ ሥልጣኔ እና የባህል ውስብስብ ለማመልከት ጥቅም ላይ ይውላል።

Teotihuacan የመንግስት ኢምፓየር ማእከል ስለመሆኑ አከራካሪ ጉዳይ ቢሆንም፣ በመላው ሜሶ አሜሪካ ያለው ተፅዕኖ በሚገባ ተመዝግቧል። የቴኦቲሁአካኖ መገኘት ማስረጃዎች በቬራክሩዝ እና በማያ ክልል ውስጥ ባሉ በርካታ ቦታዎች ላይ ይገኛሉ። የኋለኞቹ አዝቴኮች እነዚህን አስደናቂ ፍርስራሾች አይተው ከቴኦቲሁዋካኖስ ጋር የጋራ የዘር ግንድ እንዳላቸው ገለጹ፣ የባህላቸውን ገጽታዎች አሻሽለውና ተቀበሉ። የቴኦቲዋካን ነዋሪዎች ጎሳ የክርክር ርዕሰ ጉዳይ ነው። ሊሆኑ የሚችሉ እጩዎች ናሁዋ፣ ኦቶሚ ወይም ቶቶናክ ብሄረሰቦች ናቸው። ሌሎች ምሁራን ከማያ እና እንዲሁም ከኦቶ-ፓምያን ህዝቦች ጋር የተገናኙ ባህላዊ ገጽታዎች በመገኘታቸው ቴኦቲዋካን የብዙ ብሄረሰቦች እንደሆነ ጠቁመዋል። ብዙ የተለያዩ የባህል ቡድኖች በቴኦቲሁአካን የስልጣን ዘመን ሲኖሩ ከየቦታው የሚመጡ ስደተኞች በተለይም ከኦአካካ እና ከባህረ ሰላጤ ባህር ዳርቻ ይመጡ እንደነበር ግልጽ ነው። በብዙ ክልላዊ ሃይሎች፣ በተለይም Xochicalco እና Tula የሚመራ።

ከተማው እና የአርኪኦሎጂ ቦታው የሚገኙት በሜክሲኮ ግዛት ውስጥ በአሁኑ የሳን ሁዋን ቴኦቲሁአካን ማዘጋጃ ቤት ከሜክሲኮ ከተማ በስተሰሜን ምስራቅ 40 ኪሎ ሜትር ርቀት ላይ ነው። ቦታው በጠቅላላ 83 ካሬ ኪሎ ሜትር (32 ካሬ ኪሎ ሜትር) የሚሸፍን ሲሆን በ1987 በዩኔስኮ የዓለም ቅርስነት ተመዝግቧል። በሜክሲኮ በብዛት የሚጎበኘው የአርኪኦሎጂ ቦታ ሲሆን በ2017 4,185,017 ጎብኝዎችን ይቀበላል።